Badanie ogólne moczu to, zaraz po morfologii krwi, najbardziej popularne i najczęściej zlecane badanie w laboratoriach diagnostycznych. Informacje jakie mogą być czerpane z wyniku badania moczu, są bardzo rozległe i nie dotyczą tylko nerek i dróg moczowych. Zmiany występują w przebiegu zaburzeń metabolicznych (cukrzyca, metaboliczne choroby wrodzone), przy chorobach wątroby i dróg żółciowych, zaburzeniach równowagi kwasowo-zasadowej, zespołach endokrynologicznych, zatruciach i innych.
W Laboratorium Analiz Medycznych od 7 marca 2020r pojawił się nowoczesny, w pełni zautomatyzowany aparat LabUMat 2 & Urised 3 PRO, służący do oceny właściwości fizykochemicznych oraz obrazowania z użyciem kontrastu fazowego elementów upostaciowanych badanych próbek moczu. Analizator cechuje się pełną automatyzacją na wszystkich etapach badania, od identyfikacji próbki, dystrybucji pasków testowych, pipetowania próbek, kontrolowania czasu inkubacji, pomiaru aż po przechowywanie uzyskanych wyników. Analiza moczu wykonywana jest zgodnie z wytycznymi European Urinalysis Guidelines, EUG (Europejskie Wytyczne Badania Ogólnego Moczu), które zostały przygotowane pod patronatem ECLM (European Confederation of Laboratory Medicine) i opublikowane jako suplement w Scandinavian Journal of Clinical and Laboratory Investigation oraz zgodnie z Zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diagnostyki Laboratoryjnej dotyczącymi badania upostaciowanych elementów moczu w medycznym laboratorium diagnostycznym z 2019 roku.
Dlaczego standaryzacja analizy moczu jest tak ważna?
W ostatnim czasie pracownie analityki ogólnej na świecie, w Europie, również w Polsce, stoją przed nowym wyzwaniem jakim jest modernizacja i całkowite zautomatyzowanie procedury badania ogólnego moczu. Podyktowane to jest głównie potrzebą uzyskania bardziej wiarygodnych i harmonicznych wyników. Wystandaryzowanie procedury pobrania próbki moczu, jej transportu i procesu analitycznego ma kluczowe znaczenie przy podejmowaniu decyzji klinicznych oraz monitorowaniu przebiegu choroby.
Zalety automatyzacji badania moczu…
- eliminacja manualnego badania osadu moczu wykonywanego wieloetapowymi procedurami i jego subiektywnej oceny
- wirowanie badanego materiału wystandaryzowaną metodą, co pozwala uniknąć błędów związanych z możliwością uszkodzenia elementów obecnych w moczu w trakcie mechanicznego nieodpowiedniego wirowania
- spójność wyników niezależnie od osoby wykonującej analizę
- analiza każdej próbki na podstawie takiej samej ilości cyfrowych zdjęć
- analiza elementów upostaciowanych moczu oparta na referencyjnej metodzie analizy obrazu mikroskopowego
- stosunkowo krótki czas analizy, co jest kluczowe w przypadku tak labilnego materiału jakim jest mocz
- zmniejszenie objętości badanego materiału do 4 ml, co ma szczególne znaczenie w przypadku próbek pediatrycznych
Co obejmuje analiza moczu?
W Laboratorium Analiz Medycznych MEDICA badanie ogólne moczu obejmuje:
- automatyczną ocenę właściwości fizycznych (barwa i przejrzystość)
- pomiar ciężaru właściwego metodą refraktometryczną
- badanie chemiczne:
-
- badanie skryningowe, przy pomocy testów paskowych
- badanie ilościowe, obejmujące ściśle sprecyzowane parametry takie jak białko i glukoza
- cyfrową analizę elementów upostaciowanych odwirowanej próbki moczu z użyciem kontrastu fazowego
Badanie fizykochemiczne moczu…
Badanie fizykochemiczne moczu stanowi pierwszy etap badania ogólnego moczu. Analiza oparta jest na metodzie suchej chemii – reakcjach chemicznych zachodzących na poszczególnych polach reakcyjnych testu paskowego po naniesieniu próbki moczu. Odczyt testu paskowego wykonywany jest automatycznie przez analizator wykorzystując metodę fotometrii odbiciowej. W Laboratorium Analiz Medycznych MEDICA wynik właściwości fizykochemicznych przedstawiany jest jakościowo. W skład badania fizykochemicznego moczu wchodzą: azotyny, pH, ciała ketonowe, bilirubina, urobilinogen, białko (albuminy), glukoza, leukocyty, krew oraz kwas askorbinowy.
Cyfrowa analiza elementów upostaciowanych moczu…
W Laboratorium Analiz Medycznych MEDICA analiza elementów upostaciowanych badanej próbki moczu wykonywana jest przez zautomatyzowany analizator wykorzystujący cyfrową analizę obrazu mikroskopowego z użyciem jasnego pola oraz kontrastu fazowego. Badanie wykonywane jest w próbkach odwirowanych automatycznie przez analizator wystandaryzowaną metodą. Analizator automatycznie miesza i aspiruje określoną ilość próbki do analizy. Dzięki wysokospecjalistycznemu oprogramowaniu analizator oznacza ilościowo oraz różnicuje podstawowe elementy morfotyczne moczu na podstawie analizy wielkości, kontrastu oraz struktury. Ponadto Operator ma możliwość klasyfikacji dodatkowych parametrów.
Osad moczu stanowią składniki upostaciowane pochodzące z nerek i dróg moczowych: komórki nabłonkowe, wałeczki, leukocyty, erytrocyty, niektóre aminokwasy, bakterie, komórki drożdży i niektórych grzybów i pierwotniaków oraz składniki mineralne wytrącone w postaci kryształów.
Prawidłowy osad moczu jest skąpy i zawiera niewielkie ilości składników komórkowych. W prawidłowym wyniku osadu moczu mogą występować pojedyncze nabłonki wielokątne oraz niewielka liczba leukocytów. Sporadycznie mogą pojawić się erytrocyty i nieliczne pasma śluzu. U mężczyzn w pierwszej porannej próbce moczu można zaobserwować obecność plemników, co świadczy o domieszce spermy.
Do patologicznych składników osadu moczu należą leukocyty i erytrocyty wydalane w ilości przekraczającej normę. Liczne bakterie wskazują na infekcję dróg moczowych. Kryształy kwasu moczowego często towarzyszą kamicy nerkowej lub dnie moczanowej.
W Laboratorium Analiz Medycznych MEDICA wynik elementów upostaciowanych takich jak: leukocyty i erytrocyty, przedstawiany jest w przeliczeniu na objętość moczu (μL) a nie jak dotąd w przeliczeniu na pole widzenia.
Badanie ogólne moczu wymaga odpowiedniego pobrania materiału do analizy…
- Powinna być to porcja moczu oddana po nocy, pobrana ze środkowego strumienia po zachowaniu higieny intymnej (po dokładnym umyciu zewnętrznych narządów płciowych przy użyciu ciepłej wody i mydła).
- Mocz należy oddać do jednorazowego naczynia. W przypadku badań mikrobiologicznych pojemnik musi być jałowy (odpowiednie pojemniki można zakupić w aptece lub w naszym laboratorium).
- W przypadku małych dzieci i niemowląt mocz zbiera się do specjalnego woreczka zakupionego w aptece (inny dla chłopca, inny dla dziewczynki). Woreczek nie powinien być przyklejony dłużej niż jedną godzinę.
- Pobrany mocz należy dostarczyć w ciągu 1 godziny do laboratorium.
- Kobiety powinny wykonać badanie przynajmniej 3 dni po menstruacji.
- Dzień przed planowanym badaniem zaleca się zachować wstrzemięźliwość płciową.
- W przypadkach nagłych mocz może być oddany o dowolnej porze dnia, bez specjalnego przygotowania.
Laboratorium Analiz Medycznych MEDICA kładzie duży nacisk na zachowanie wysokich standardów jakości wykonywanych analiz zgodnie z aktualnymi rekomendacjami międzynarodowymi, dzięki czemu pacjent otrzymuje wiarygodny i rzetelny wynik. Wysoki standard badań zapewniony jest poprzez nowoczesny sprzęt, uczestnictwo w ogólnopolskich i międzynarodowych kontrolach jakości oraz stałe dbanie o właściwy poziom merytoryczny personelu.
mgr Natalia Bilska
Laboratorium MEDICA
