Od prawie 30 lat, kiedy to opublikowano pierwsze dane epidemiologiczne pochodzące z badania Framingham Heart Study, cholesterol HDL (HDL-C), znany powszechnie jako „dobry cholesterol”, jest jednym z niewielu jednoznacznie pozytywnych bohaterów w kardiologii.
HLD-cholesterol, czyli lipoproteina wysokiej gęstości-HDL (high-density lipoprotein), jest syntetyzowany w wątrobie i jelitach. Cząstka HDL może być zbudowana z ponad 100 rodzajów lipidów, jednak prawie wszystkie kluczowe funkcje przeciwmiażdżycowe tej lipoproteiny są związane ze składnikami białkowymi i polipeptydowymi. W 1951 roku Barr i wps. opisał związek niskich wartości stężeń frakcji HDL ze zwiększonym ryzykiem rozwoju choroby wieńcowej. Wiele badań klinicznych i epidemiologicznych wykazało działanie biologiczne cholesterolu-HDL, które może mieć udział w hamowaniu, a nawet częściowej regresji powstających zmian miażdżycowych.
Działanie przeciwmiażdżycowe cząsteczki HDL jest jej główną funkcją w organizmie. HDL-cholesterol bierze udział w zwrotnym transporcie, polegającym na przeniesieniu cholesterolu (wyprodukowanego lub zmagazynowanego w tkankach obwodowych) do wątroby oraz innych tkanek steroidogennych. Głównym celem tego procesu jest gromadzenie, utylizacja lub wydalanie cholesterolu wraz z żółcią. Jest to proces niezwykle skomplikowany i nie w pełni poznany. Cząsteczki HDL oprócz udziału w zwrotnym transporcie wolnego cholesterolu z tkanek obwodowych do komórek docelowych wykazują również inne działanie antyaterogenne, do których zalicza się działanie antyoksydacyjne, przeciwzapalne, przeciwzakrzepowe i fibrynolityczne. Najnowsze badania naukowe wskazują na związek cholesterolu HDL z procesami nowotworowymi.Dla organizmu ludzkiego najkorzystniejszy jest wysoki poziom cholesterolu HDL przy jednoczesnym niskim poziomie LDL.
Czynniki wpływające na podwyższenie stężenia cholesterolu HDL:
- Niska masa ciała
- Płeć żeńska
- Aktywność fizyczna
- Alkohol etylowy w małych ilościach
- Niedobór reduktazy HMG-CoA
- Estrogeny
Czynniki wpływające na obniżenie stężenia cholesterolu HDL:
- Otyłość
- Płeć męska
- Mała aktywność fizyczna
- Palenie papierosów
- Dieta wysokowęglowodanowa
- Cukrzyca
- Choroby nerek
- Niewydolność wątroby
- Leki: beta-blokery, tiazydy, probucol
- Androgeny, progestageny, insulina
- Mutacja genowa apo A-I
- Choroba tangerska
- Izolowane niskie stężenie HDL
Przygotowanie do badania: Pacjent musi być na czczo. Na badanie należy się zgłosić między 7:00 a 10:00 rano
Stężenie cholesterolu HDL może ulec przejściowemu obniżeniu podczas trwania ostrej choroby, bezpośrednio po zawale mięśnia sercowego, w wyniku urazu czy po zabiegach chirurgicznych. W związku z tym rekomenduje się wykonanie tego badania po upływie minimum 6 tygodni od zaistniałej sytuacji.
Wartość tego parametru fizjologicznie może ulec zmianie podczas ciąży, dlatego też zaleca się wykonanie tego oznaczenia po upływie minimum 6 tygodni od porodu.
Czas oczekiwania na wynik: 1 dzień roboczy
