Cząsteczki LDL, czyli lipoproteiny niskiej gęstości-LDL (low-density lipoprotein), są główną frakcją transportującą cholesterol do tkanek. Zawierają ok. 70% całkowitego cholesterolu zawartego w surowicy. Z krążenia usuwane są głównie przez wątrobę, w mniejszym stopniu zaangażowane w ten proces są tkanki obwodowe. Tkanki wykorzystują cholesterol do budowy nowych komórek, produkcji hormonów, witaminy D i kwasów żółciowych, które są niezbędne podczas procesu trawienia. Nadmiar cholesterolu LDL odkłada się w naczyniach krwionośnych tworząc tzw. blaszki miażdżycowe. Konsekwencją tego procesu jest utrata elastyczności tętnic oraz tworzenie zatorów, a co za tym idzie miażdżyca, choroba niedokrwienna serca, zawał mięśnia sercowego lub udar.
Cholesterol LDL jest uznanym czynnikiem ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego. Liczne badania naukowe wykazały związek między wysokimi stężeniami cholesterolu LDL a ryzykiem choroby wieńcowej i zagrażających życiu incydentów sercowo- naczyniowych. Niepodważalne i bezdyskusyjne dowody potwierdzające skuteczność redukcji stężenia cholesterolu frakcji LDL, znalazły swoje odzwierciedlenie w powszechnie obowiązujących rekomendacjach i standardach postępowania terapeutycznego. Wytyczne europejskich (European Society of Cardiology, ESC) i amerykańskich (National Cholesterol Education Program, NCEP) towarzystw naukowych wskazują jednoznacznie, że zmniejszenie stężenia cholesterolu LDL jest nadrzędnym celem terapii hipolipemizującej u pacjentów z podwyższonym stężeniem cholesterolu całkowitego.
W rutynowych oznaczeniach stężenie frakcji LDL obliczane jest za pomocą wzoru Friedewalda:
Cholesterol LDL [mmol/l] = Trójglicerydy – Cholesterol HDL – (0,45 × Trójglicerydy)
lub
Cholesterol LDL [mg/dl] = Trójglicerydy – Cholesterol HDL – (0,2 × Trójglicerydy)
Wzór ten może mieć zastosowanie jedynie wtedy, gdy stężenie trójglicerydów < 4,5 mmol/400 mg/dl.
Zgodnie z Rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego oraz europejskich towarzystw naukowych (European Society of Cardiology, European Society of General Practice/Family Medicine, European Association for the Study of Diabetes, European Atherosclerosis Society i in.) ustalono następujące optymalne wartości docelowe dla stężenia cholesterolu LDL:
- Osoby z bardzo dużym ryzykiem sercowo-naczyniowym (choroba wieńcowa, miażdżyca innych tętnic, stan po udarze mózgu, cukrzyca z powikłaniami narządowymi, przewlekła choroba nerek ≥4 stadium lub ryzyko ≥10% wg skali SCORE) <70 mg/dl
- Osoby z o dużym ryzykiem sercowo-naczyniowym (bardzo znacznie nasilony pojedynczy czynnik ryzyka, cukrzyca bez powikłań narządowych, 3 stadium przewlekłej choroby nerek lub ryzyko 5-10% wg skali SCORE) <100 mg/dl
- Osoby z mniejszym ryzykiem sercowo-naczyniowym (ryzyko <5% wg skali SCORE) <115 mg/dl
Rekomenduje się wykonanie oznaczenia stężenia cholesterolu z frakcjami ok. 20 roku życia. Każdy mężczyzna powinien wykonać profil lipidowy po ukończeniu 45 lat, natomiast kobieta w ciągu 12 miesięcy po wystąpieniu ostatniej miesiączki.
Przygotowanie do badania: Pacjent musi być na czczo. Na badanie należy się zgłosić między 7:00 a 10:00 rano
Stężenie cholesterolu LDL może ulec przejściowemu obniżeniu podczas trwania ostrej choroby, bezpośrednio po zawale mięśnia sercowego, w wyniku urazu czy po zabiegach chirurgicznych. W związku z tym rekomenduje się wykonanie tego badania po upływie minimum 6 tygodni od zaistniałej sytuacji.
Wartość tego parametru fizjologicznie może ulec podwyższeniu podczas ciąży, dlatego też zaleca się wykonanie tego oznaczenia po upływie minimum 6 tygodni od porodu.
Czas oczekiwania na wynik: 1 dzień roboczy
