Krzepnięcie krwi jest procesem fizjologicznym, który zapobiega nadmiernej utracie krwi w wyniku uszkodzenia naczyń krwionośnych. W procesie tym biorą udział płytki krwi, tzw. osoczowe czynniki krzepnięcia oraz ich inhibitory i aktywatory. To właśnie dzięki nim, gdy się skaleczymy lub doznamy urazu, sącząca się krew zmienia postać z płynnej na stałą i dochodzi do wytworzenia skrzepu. Czasami jednak funkcjonowanie tego procesu jest zaburzone. W konsekwencji może prowadzić to do spontanicznych, obfitych i przedłużających się krwawień lub skłonności do nadmiernego krzepnięcia krwi, czyli powstawania zakrzepów i zatorów. Badania z zakresu koagulologii wykorzystywane są nie tylko w diagnostyce zaburzeń hemostazy, ale także do monitorowania leczenia antykoagulantami doustnymi lub heparyną.
Czas kaolinowo-kefalinowy, czyli czas częściowej tromboplastyny po aktywacji (APTT) należy do podstawowych badań układu krzepnięcia. Głównym wskazaniem do jego oznaczenia jest przedoperacyjna ocena hemostazy, podejrzenie skazy krwotocznej oraz monitorowanie leczenia heparyną. Ponadto badanie to znalazło zastosowanie do kontroli substytucyjnego leczenia hemofilii oraz do przesiewowej diagnostyki antykoagulantu tocznia (LA, lupus anticoagulant).
Czas kaolinowo-kefalinowy służy do oceny sprawności wewnątrzpochodnej i wspólnej drogi krzepnięcia. Jest on czuły na niedobór wszystkich osoczowych białek krzepnięcia krwi (czynnika XII, prekalikreiny, wielkocząsteczkowego kininogenu, czynników VIII, IX i XI), z wyjątkiem czynnika VII i XIII. Nie zależy od liczby płytek krwi.
Do najczęstszych przyczyn przedłużenia czasu częściowej tromboplastyny po aktywacji należą: niedobór jednego z czynników krzepnięcia, pojawienie się we krwi krążących antykoagulantów lub przeciwciał skierowanych przeciwko czynnikom krzepnięcia. Wydłużenie APTT jest obserwowane już przy niedoborach rzędu 40-50%.
Czas kaolinowo-kefalinowy jest wydłużony w przypadku:
- Hemofilii:
-
- A-wrodzonym niedoborze czynnika VIII
- B-wrodzonym niedoborze czynnika IX
- C-wrodzonym niedoborze czynnika XI
- wrodzonych niedoborach pozostałych czynników wewnątrzpochodnej drogi krzepnięcia (niedobór czynnika XII, czynnika V, prekalikreiny, kininogenu)
- hipo- i dysfibrynogenemii
- niektórych postaciach choroby von Willebranda
- obecności inhibitorów krzepnięcia (heparyna, produkcji degradacji fibrynogenu, krążące antykoagulanty)
- Leczenia heparyną niefrakcjonowaną lub czasem w czasie leczenia doustnymi antykoagulantami (antagonistami witaminy K)
- uszkodzenia wątroby
- niedoboru witaminy K
W przypadku uzyskania wydłużonego APTT u pacjenta bez nieprawidłowości w wywiadzie lekarskim i badaniu przedmiotowym należy w pierwszej kolejności powtórzyć oznaczenie czasu kaolinowo-kefalinowego. Gdy nieprawidłowy wynik badania potwierdzi się, zaleca się wykonanie tzw. testu korekcji APTT. Test ten umożliwia różnicowanie niedoboru czynników krzepnięcia od zaburzeń powodowanych obecnością krążącego antykoagulantu.
Czas kaolinowo-kefalinowy jest prawidłowy w przypadku:
- naczyniowych i płytkowych skazach krwotocznych
- wybiórczego niedoboru czynnika VII
- niewielkich zaburzeń wewnątrz i zewnątrzpochodnej drogi krzepnięcia (łagodne postacie hemofilii)
Czas kaolinowo-kefalinowy jest skrócony w przypadku:
- nadkrzepliwości (brak znaczenia diagnostycznego)
U dzieci czas kaolinowo-kefalinowy, jest zwykle dłuższy w porównaniu do osób dorosłych, a wraz z wiekiem istnieje tendencja do skracania się APTT.
Należy pamiętać, że zakres wartości referencyjnych dla APTT jest zależny od stosowanych odczynników oraz aparatury, w której dokonuje się oznaczenia. Odczynniki pochodzące od różnych producentów mogą wykazywać różną wrażliwość na niedobory czynników krzepnięcia, stężenie heparyny i obecność krążących antykoagulantów. W związku z powyższym nie należy porównywać wyników APTT otrzymywanych z różnych laboratoriów. Laboratorium MEDICA dysponuje nowoczesnym sprzętem i odczynnikami wysokiej jakości, co pozwala na uzyskanie wiarygodnych analiz, zgodnych z powszechnie przyjętymi standardami światowymi.
[accordion autoclose=”true” openfirst=”false” openall=”false” clicktoclose=”true”][accordion-item title=”Monitorowanie leczenia heparyną” ]
Heparyna jest lekiem przeciwzakrzepowym. Działanie heparyny związane jest z jej zdolnością do wiązania z antytrombiną III. Leczenie heparyną należy ściśle monitorować. Podanie zbyt dużej ilości może spowodować krwotok, a ilość zbyt mała nie będzie zapobiegała powstawaniu skrzepów.
Wyróżniamy dwie grupy heparyn:
- Heparyny standardowe (czyli niefrakcjonowane) – wymagają częstego monitorowania APTT
- Heparyny drobnocząsteczkowe (low molecular weight heparin – LMWH) – przy stosowaniu tych heparyn nie prowadzi się monitorowania, ponieważ nowa generacja heparyn frakcjonowanych (drobnocząsteczkowych) charakteryzuje się silnym efektem antykoagulacyjnym oraz zmniejszonym ryzykiem krwawienia
U pacjentów leczonych heparyną zaleca się okresową kontrolę morfologii krwi obwodowej. Badanie to umożliwia kontrolę liczby płytek krwi, co jest konieczne ze względu na możliwość wystąpienia małopłytkowości poheparynowej.
[/accordion-item][/accordion]
[accordion autoclose=”true” openfirst=”false” openall=”false” clicktoclose=”true”][accordion-item title=”Antykoncepcja hormonalna a zaburzenia krzepnięcia” ]
Antykoncepcja hormonalna jest najczęściej stosowaną przez kobiety metodą zapobiegania ciąży. Jednak oprócz pożądanego efektu, może ona wywołać niekorzystne zmiany w organizmie. Przyjmowanie antykoncepcji hormonalnej nasila proces krzepnięcia krwi oraz zwiększa ryzyko wystąpienia żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej czy zawału serca. Liczne badania wskazują, że w przypadku kobiet stosujących tą metodę antykoncepcji, ryzyko zachorowania na zakrzepicę zwiększa się od 2 do 6 razy w porównaniu do kobiet jej niestosujących. W związku z tym, każdej pacjentce stosującej antykoncepcję hormonalną zaleca się okresową kontrolę czasu protrombinowego, czasu koalionowo-kefalinowego oraz poziomu D-dimerów, a także bilirubiny całkowitej, AST, ALT. Nieprawidłowe wyniki tych badań są bezwględnym przeciwwskazaniem do dalszego stosowania hormonów.
[/accordion-item][/accordion]
Przygotowanie do badania: Pacjent musi być na czczo. Na badanie należy się zgłosić między 7:00 a 10:00 rano. W dniu poprzedzającym pobranie krwi, pacjent powinien stosować lekkostrawną i niskotłuszczową dietę oraz powstrzymać się od używek. Należy uwzględnić pokarmy i suplementy diety bogate w witaminę K i „potencjalnie” przeciwzakrzepowe. W dniu badania nie zaleca się picia kawy i palenia papierosów.
Niektóre leki przeciwzapalne i przeciwbólowe (np. aspiryna, ibuprofen, ketoprefen, kwas acetylosalicylowy), antybiotyki, witamina C, a także pokarmy (anyż, imbir, czosnek) i herbaty ziołowe (pokrzywa, rumianek) mogą wydłużać APTT.
Czas oczekiwania na wynik: 1 dzień roboczy
« Wróć do listy terminów