Siarczan dehydroepiandrosteronu (DHEA-S) jest hormonem steroidowym produkowanym w korze nadnerczy. Jego produkcja pozostaje pod kontrolą hormonu adrenokortykotropowego (ACTH) i innych hormonów przysadki mózgowej. Powstaje w wyniku odwracalnej sulfatacji DHEA. We krwi występuję głównie w formie związanej albuminami. Jest endogennym prekursorem testosteronu, dihydrotestosteronu, estrogenów. Stężenie DHEA i DHEAS osiągają szczytowe wartości między 25. a 35. rokiem życia. Wraz z wiekiem ich poziomy stale ulegają zmniejszeniu i ok.70. roku życia osiągają poziom z okresu poprzedzającego dojrzewanie. U kobiet stężenie DHEA jest o ok. 20% mniejsze niż u mężczyzn. Długi okres półtrwania DHEA-S w surowicy oraz mała zmienność dobowa czynią z DHEA-S wygodny marker do oceny czynności nadnerczy.
Podwyższone stężenia u mężczyzn pozostają często niezauważone. U kobiet mogą objawiać się brakiem miesiączki, nadmiernym owłosienie twarzy i ciała, łysieniem typu męskiego, uporczywym trądzikiem. U dzieci wysokie poziomy DHEA-S mogą powodować przedwczesne dojrzewanie u chłopców, a u dziewczynek rozwój obojnaczych zewnętrznych narządów płciowych, nadmierne owłosienie i nieregularne miesiączki.
Ciąża i doustna antykoncepcja powodują niewielki spadek DHEA-S.
Badanie poziomu DHEA-S razem ze stężeniem innych hormonów, takich jak FSH, LH, prolaktyna, estrogeny i testosteron, jest pomocne w rozpoznaniu zespołu policystycznych jajników i wykluczeniu innych przyczyn niepłodności, zaburzeń miesiączkowania oraz nadmiernego owłosienia twarzy i ciała.
DHEA-S używane jest również do diagnostyki różnicowej zespołu Cushinga. Oznaczanie stężenia tego hormonu stosuje się do oceny chorób kory nadnerczy, takich jak wrodzony przerost nadnerczy oraz guzy nadnerczy.
Obrazek pochodzi z Wikimedia Commons, autor: Thomas Steiner, tłumaczenie: Michał Komorniczak
Poziom hormonów płciowych u kobiet jest zależny od fazy cyklu miesiączkowego. W związku z tym badanie ich poziomu należy wykonać w odpowiedniej fazie cyklu:
- W fazie folikularnej (między 2. a 5. d.c.) zaleca się oznaczenie FSH, LH, Estradiolu, PRL, DHEA, DHEA-S, Testosteronu, 17-OH progesteronu i Androstendionu
- W fazie okołoowulacyjnej (tj. między 12. a 14. d.c. przy 28-dniowych cyklach lub 12-14 dni przed spodziewaną miesiączką w pozostałych przypadkach) zaleca się oznaczenie FSH, LH i Estradiolu przy monitorowaniu owulacji
- W fazie lutealnej (tj. ok. 21. d.c. przy 28-dniowych cyklach, lub ok. 7 dni przed spodziewaną miesiączką w pozostałych przypadkach) przeprowadza się badanie poziomu Progesteronu i 17-OH progesteronu
Przygotowanie do badania: Pacjent nie musi być na czczo. Na badanie można zgłaszać się cały dzień. Oznaczenie DHEA-S kobiety powinny wykonywać na początku cyklu miesięcznego (między 2. a 5. d.c.), chyba że lekarz zaleci inaczej.
Ciąża i doustna antykoncepcja powodują niewielki spadek DHEA-S. Stosowanie glikokortykosteroidów zmniejsza stężenie DHEA-S. Pacjenci przyjmujący DHEA będą mieli podwyższone wartości DHEA-S. Podczas rejestracji na badanie należy poinformować o stosowanych lekach i preparatach farmaceutycznych zawierających DHEA.
Próbki pobrane od pacjentów z guzami kory nadnerczy lub chorych na wrodzoną hiperplazję kory nadnerczy mogą wykazywać podwyższone poziomy DHEA-S.
Test Alinity i DHEA-S nie powinien być stosowany do oznaczania próbek pobranych od noworodków w wieku do 60 dni. Istnieje ryzyko uzyskania podwyższonych wyników w teście Alinity i DHEA-S w przypadku próbek pobranych od noworodków w wieku do około 60 dni, bowiem na wartości DHEA-S wpływają zarówno hormony steroidowe wytwarzane przez matkę, jak i przez łożysko. Podczas steroidogenezy nadnerczowej w okresie płodowym występuje wysoki stopień sulfurylacji przy niskiej ilości enzymów hydrolizujących. Mogą występować potencjalnie reagujące krzyżowo hormony steroidowe.
Czas oczekiwania na wynik: 1 dzień roboczy
« Wróć do listy terminów
