Diagnostyka polimorfizmu genu MTHFR (C677T i A1298C) związanego z łagodną hieprhomocysteinemią identyfikuje polimorfizmy c.665C>T / p.Ala222Val (C667T) oraz c.1286A>C / p. Glu429Ala (A1298C) genu MTHFR. Gen MTHFR znajduje się na chromosomie 1 i koduje enzym – reduktazę metylenotetrahydrofolianową (MTHFR – methy- lenetetrhydrofolate reductase). Enzym ten uczestniczy w rekacji redukcji 5,10-MTHF do 5-MTHF, czyli zamiany nieaktywnej formy kwasu foliowego w aktywną. 5-MTHF jest niezbędny w rekacji przekształcenia potencjalnie toksycznej homocysteiny do nietoksycznej metioniny przy udziale syntazy metioninowej i witaminy B12.
Polimorfizmy C677T oraz A1298C genu MTHFR prowadzą do zmniejszenia aktywności enzymu MTHFR o 30-50%. W wyniku defektu dochodzi do niedoboru 5-MTHF w osoczu, co wiąże się ze wzrostem stężenia homocysteiny we krwi. Homocysteina bierze udział w rozwoju chorób układu krążenia, w tym również udaru mózgu. Należy ona do czynników prozakrzepowych, dlatego jej podwyższone wartości sprzyjają rozwojowi zakrzepicy naczyń żylnych i tętniczych.
Według Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego polimorfizm genu MTHFR występuje nawet u 30-40% populacji europejskiej. Problem związany z występowaniem polimorfizmu genu MTHFR dotyczy szczególnie kobiet starających się o potomstwo i kobiet ciężarnych. W ostatnim czasie pojawiło się wiele publikacji wykazujących związek między hiperhomocysteinemią a zaburzeniami rozwojowymi płodu i niepowodzeniami położniczymi. Wysokie stężenie tego aminokwasu w płynie pęcherzykowym jajnika może przyczyniać się do zaburzenia interakcji pomiędzy plemnikiem a komórką jajową, co skutkuje zmniejszeniem szans na zapłodnienie. Dodatkowo może wpływać na wczesne etapy implantacji zapłodnionego jaja i embriogenezy oraz upośledzać ukrwienie łożyska i jego funkcje. Konsekwencją tego może być poronienie, zahamowanie rozwoju płodu, jego obumarcie oraz przedwczesne oddzielenie się łożyska. W okresie ciąży hiperhomocysteinemia jest jednym z potencjalnych czynników sprawczych nawykowych poronień i wewnątrzmacicznej śmierci płodu. Polimorfizmy 677C>T oraz 1298A>C genu MTHFR w korelacji z niedoborem folianów, zwiększają ryzyko powstania wrodzonych wad cewy nerwowej u potomstwa. Wg Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego około 50 proc. kobiet może być dotkniętych mutacją genu MTHFR, co może znacznie utrudniać zajście w ciążę lub jej utrzymanie. W związku z tym badanie polimorfizmu genu MTHFR jest zalecane każdej kobiecie starającej się o potomstwo lub będącej w ciąży.Wynik tego badania daje lekarzowi możliwość dobrania dla pacjentki najlepszej formy (aktywną metabolicznie, zmetylowaną formą kwasu foliowego, zwanej metylofolate) i dawki kwasu foliowego, tak aby skutecznie uzupełnić jego niedobory. Wskazana jest również odpowiednia podaż witaminy B12 i B6. W czasie trwania ciąży i połogu zalecane jest wdrożenie profilaktyki przeciwzakrzepowej w postaci heparyny drobnocząsteczkowej.
W ostatnim czasie pojawiło się wiele prac naukowych wykazujących związek pomiędzy polimorfizmami 677C>T oraz 1298A>C genu MTHFR a zwiększonym ryzykiem rozwoju chorób nowotworowych, schizofrenią, depresją i migreną.
Wskazaniami do diagnostyki polimorfizmu genu MTHFR (C677T i A1298C) są:
- nawracające poronienia u kobiet
- patologie ciąży takie jak: hipotrofia płodu, rozszczep wargi/podniebienia u płodu, wady cewy nerwowej, wewnątrzmaciczne obumarcie płodu, stan przedrzucawkowy
- podwyższony poziom homocysteiny we krwi
- choroba zakrzepowo-zatorowa po wcześniejszym wykluczeniu zespołu antyfosfolipidowego
- doustna antykoncepcja hormonalna lub hormonalna terapia zastępcza
- zdiagnozowane mutacje w innych genach predysponujących do rozwoju zakrzepicy (mutacje czynnika V Leiden i mutacja genu protrombiny 20210G)
- dodatni wywiad rodzinny w kierunku choroby niedokrwiennej serca, miażdżycy lub raka jelita grubego
W przypadku wystąpienia u pacjentów polimorfizmów MTHFR zaleca się stałą lub powtarzającą się okresowo suplementację aktywną metabolicznie, zmetylowaną formą kwasu foliowego, np. metafolinę (L-5-metylotetrahydroksyfolian). Szczególną uwagę do suplementacji kwasem foliowym przykładają kobiety w pierwszym i drugim trymestrze ciąży oraz kobiety starające się o potomstwo. Zalecane dzienna dawka spożycia kwasu foliowego dla kobiet i mężczyzn w wieku powyżej 19. roku życia wynosi 0,4 mg, a u kobiet ciężarnych wzrasta nawet do 0,6 mg na dobę. Niestety w przypadku wystąpienia polimorfizmów genu MTHF u pacjenta suplementacja ta jest niewłaściwa i zalecana, ponieważ organizm nie będzie w stanie zmetabolizować tak dużych ilości kwasu foliowego. Ponadto szlak kwasu foliowego nie będzie działał poprawnie w wyniku niewystarczającej konwersji kwasu foliowego do swej aktywnej formy. W sytuacji takiej zaleca się stałą lub powtarzającą się okresowo suplementację kwasu foliowego w postaci zmetylowanej np. metafoliny (L-5-metylotetrahydroksyfolian). Matafolina omija pierwszy, nieprawidłowo funkcjonujący etap szlaku metabolicznego kwasu foliowego, a więc może zostać od razu wykorzystana przez organizm. Na zwiększoną podaż kwasu foliowego powinny zwrócić uwagę również osoby z otyłością BMI>30, podwyższonym poziomem homocysteiny i niedokrwistością megaloblastyczną. Zaleca się, by osoby z polimorfizmem MTHFR prowadziły co najmniej okresową suplementację aktywną formą kwasu foliowego przez całe życie. Jest to szczególnie istotne, ponieważ zapasy kwasu foliowego w organizmie wyczerpują się już po 4 miesiącach od zaprzestania jego spożycia.
Należy pamiętać, że osoby ze stwierdzoną mutacją nie mają żadnych objawów klinicznych poza nieprawidłowościami wyników biochemicznych. Badanie w kierunku polimorfizmu w genie MTHFR wykonuje się tylko raz ciągu życia.
Przygotowanie do badania: Pacjent nie musi być na czczo. Na badanie można się zgłaszać w każdą środę między godziną 7:00 a 10:00. Pacjent zgłaszający się na badanie powinien mieć ze sobą dokument tożsamości.
Czas oczekiwania na wynik: ok. 21 dni roboczych
« Wróć do listy terminów
