Albumina (Mikroalbuminuria) w DZM

Ocena wydalania niewielkich ilości albumin z moczem (UAE, urinary albumin excretion), definiowanego jako „mikroalbuminuria” stanowi badanie przesiewowe w kierunku wczesnej oceny uszkodzenia nerek u osób z cukrzycą typu I lub typu II. Ponadto w ostatnich latach ukazały się liczne prace naukowe, które wskazują że występowanie mikroalbuminurii stanowi niezależny czynnik ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych i rozwoju niewydolności nerek u chorych z nadciśnieniem tętniczym bez współistniejącej cukrzycy.

Albumina jest białkiem osocza, które jest obecne we krwi w wysokich stężeniach. Jeżeli nerki pracują prawidłowo, białka o niskiej masie cząsteczkowej oraz albuminy są niemal całkowicie reabsorbowane w cewkach bliższych. Dlatego u zdrowego człowieka dobowe wydalanie białka z moczem nie przekracza 150 mg, z czego albuminy stanowią zaledwie około 10 mg. We wczesnych stadiach stadiach przewlekłej choroby nerek (zwłaszcza u chorych na cukrzycę lub nadciśnienie tętnicze), nerki tracą zdolność zatrzymywania białek. Albumina jest jednym z pierwszych białek, które pojawiają się w moczu po uszkodzeniu nerek. Rosnąca zawartość białka w moczu odzwierciedla stopień niewydolności nerek. 

Jeżeli badania przesiewowe wykażą obecność znacznych ilości albuminy, można wykonać badanie potwierdzające z dobowej zbiórki moczu. Umożliwia to dokładniejsze określenie ilości albuminy przedostającej się z nerek do moczu w ciągu doby. Albumina wykazuje zmienność dobową wydalania w moczu, czyli zmianę w stężeniach w zależności od pory dnia; np. w nocy ulega ona zmniejszeniu.  Alternatywą dla badania poziomu albuminy w DZM jest wskaźnik ACR (albumina/kreatynina). Wykazano, że wyznaczenie stosunku stężenia albuminy do kreatyniny jest tak samo wiarygodny jak stężenie albuminy w dobowej zbiórce moczu, a dla pacjenta jest to znacznie wygodniejsze.

Badania wykazały, że wykrycie wczesnego stadium uszkodzenia nerek (mikroalbuminuria) jest pomocne w ustaleniu właściwego sposobu leczenia. Lepsza kontrola cukrzycy i nadciśnienia pozwala na zwolnienie tempa postępowania choroby nerek, lub też całkowicie zapobiega jej rozwojowi.

Czynniki ryzyka skłaniające do wykonania badania:

• Cukrzyca
• Nadciśnienie tętnicze
• Choroby układu krążenia (choroba niedokrwienna serca, przewlekła niewydolność serca, choroba naczyń obwodowych, choroby naczyń mózgowych)
• Zaburzenia anatomiczne dróg moczowych, kamienie nerkowe lub łagodny rozrost gruczołu krokowego
• Choroby ogólnoustrojowe mogące obejmować nerki (np. toczeń rumieniowaty układowy)
• Przewlekła choroba nerek w 5. stopniu zaawansowania lub dziedziczne choroby nerek w wywiadzie rodzinnym

The National Kidney Foundation oraz American Diabetes Association zalecają coroczne wykonywanie badań w kierunku mikroalbuminurii u osób z grupy ryzyka.

Przyczyny mikroalbuminurii

Mikroalbuminuria występuje w cukrzycy, w nadciśnieniu tętniczym, niektórych zaburzeniach lipidowych, chorobach immunologicznych, a także w wyniku intensywnego wysiłku fizycznego.

Należy jednak pamiętać, że występowanie krwiomoczu, zakażeń dróg moczowych, odwodnienia, przyjmowanie pewnych leków, zanieczyszczenie moczu krwią menstruacyjną lub wydzieliną pochwową może prowadzić do uzyskania fałszywie dodatnich wyników. W takich przypadkach wynik badania należy powtórzyć.

Przygotowanie do badania: Przed wykonaniem badania pacjent powinien zaopatrzyć się w plastikowy pojemnik o pojemności 2000-2500 ml ( pojemnik przeznaczony do tego celu można zakupić w aptece lub w naszym laboratorium). Zbiórkę moczu należy rozpocząć rano, a zakończyć następnego dnia o tej samej godzinie. Pierwszą poranną porcję moczu należy w całości oddać do toalety, a zbiórkę rozpocząć od drugiej porannej próbki moczu. Podczas trwania zbiórki, każdą porcję moczu należy oddać w całości do pojemnika. Ostatnią porcją moczu jest pierwsza poranna próbka moczu dnia następnego. Na cały okres dobowej zbiórki zaleca się aby pojemnik z moczem przechowywać w zacienionym i chłodnym miejscu. Zebraną dobową zbiórkę moczu należy dostarczyć w jak najkrótszym czasie. Podczas prowadzenia dobowej zbiórki moczu należy zachować ogólnie przyjęte zasady higieny

Występowanie krwiomoczu, zakażeń dróg moczowych, odwodnienia, przyjmowanie pewnych leków, zanieczyszczenie moczu krwią menstruacyjną lub wydzieliną pochwową może prowadzić do uzyskania fałszywie dodatnich wyników. W takich przypadkach wynik badania należy powtórzyć.

Czas oczekiwania na wynik: 1 dzień roboczy