HIV, czyli ludzki wirus niedoboru odporności, odpowiedzialny  jest za wywołanie AIDS (zespołu nabytego niedoboru odporności-ostatnie stadium objawowe zakażenia wirusem HIV). Zabija on lub uszkadza komórki układu immunologicznego, co skutkuje stopniowym niszczeniem zdolności organizmu do zwalczania infekcji i pewnych typów nowotworów. Osoby z rozpoznanym AIDS są bardziej zagrożone wystąpieniem tzw. zakażeń oportunistycznych. Są to zazwyczaj nieszkodliwe dla zdrowego organizmu zakażania wywołane przez drobnoustroje, natomiast u osób z rozpoznanym zespołem nabytego niedoboru odporności stanowią zagrożenia życia. Pacjenci z wirusem HIV / AIDS należą również do grupy podwyższonego ryzyka rozwoju niektórych nowotworów, chorób neurologicznych oraz wielu innych.

Dotychczas zidentyfikowano dwa typy wirusa: HIV-1występujacy na całym świecie oraz HIV-2 występujący głównie w Afryce Zachodniej.

Głównymi źródłami zakażenia HIV są  krew i preparaty krwiopochodne (najmniejsze skaleczenia mogą stanowić wrota zakażenia) oraz kontakty seksualne. Do zakażenia wirusem może dojść podczas wizyty u fryzjera, stomatologa, kosmetyczki, wykonywania tatuażu, używania z osobą zakażoną tych samych przyborów higienicznych (np. maszynek do golenia, szczoteczek do zębów), dożylne podawanie narkotyków, narzędzia chirurgiczne, hemodializy, przeszczepy narządów od nieprzebadanych dawców, a także w następstwie akupunktury czy ugryzienia. Wirus może być przenoszony przez łożysko lub krew podczas porodu, a także z mlekiem matki.

Przebieg zakażenie wirusem HIV jest kilkuetapowy. Prowadzi do postępującego i nieodwracalnego niszczenia układu odpornościowego. Szybie rozpoznanie zakażenia jest kluczowe w diagnostyce, terapii oraz rokowaniu.

Okres po zarażeniu wirusem HIV u wielu pacjentów przebiega bezobjawowo. Po kilku tygodniach od zarażenia mogą pojawić się objawy podobne do grypy – gorączka, ból głowy, mięśni i stawów, zmęczenie oraz powiększenie węzłów chłonnych. Zwykle ustępują one w przeciągu tygodnia do miesiąca czasu i zazwyczaj mylnie brane są za inną infekcję wirusową. Okres bezobjawowy może trwać od 1,5 do 15 lat (średnio 8 lat). Zakażeni na ogół nie odczuwają żadnych dolegliwości, a  jedynym odchyleniem od normy jest obecność przeciwciał anty-HIV. W tym okresie choroba jest bardzo zaraźliwa, a w wydzielinie z narządów płciowych pacjenta znajdują się duże ilości wirusa.

W okresie od kilku miesięcy do kilku lat przed wystąpieniem AIDS pojawiają się objawy wskazujące na obniżenie odporności. Są to: osłabienie, utrata wagi, częste stany gorączkowe i pocenie się, uporczywe lub często nawracające zakażenia drożdżakami (w obrębie jamy ustnej lub w pochwie), uporczywe wysypki lub łuszczenie skóry, oporne na leczenie zapalenie narządów miednicy mniejszej u kobiet, a także  półpasiec lub wirus opryszczki, powodujący owrzodzenie jamy ustnej, narządów płciowych lub odbytu.

Pacjenci z pełnoobjawowym AIDS odczuwają dolegliwości ze wszystkich narządów i układów. U chorych  występuje zwiększone ryzyko na pojawienie się choroby nowotworowej, posocznicy, zapalenia płuc, gruźlicy i zmian w ośrodkowym układzie nerwowym.

Badaniem przesiewowym w kierunku zakażenia wirusem HIV jest oznaczenie obecności przeciwciał anty-HIV w surowicy. Okienko serologiczne, czyli okres od zakażenia wirusem HIV do wytworzeniem przeciwciał skierowanych przeciwko wirusowi HIV w ilości dającej się wykryć w rutynowym badaniu wynosi 3-12 tygodni. Z tego powodu test na HIV powinien być wykonany 3 miesiące po ryzykownej sytuacji, która mogłaby spowodować przeniesienie zakażenia HIV, by jego ujemny wynik był wiarygodnie prawdziwy. W przypadku zawodowej ekspozycji na HIV wskazane jest natomiast wykonanie testu natychmiast po wypadku przy pracy w celu potwierdzenia, iż narażona na zakażenie osoba wcześniej była seronegatywna. Osoba w okienku serologicznym może przenieść zakażenie na innych. Test IV generacji (Test COMBO), czyli jednoczesne oznaczenie obecności antygenu HIV z równoczesnym oznaczeniem przeciwciał anty-HIV, skraca czas trwania okienka serologicznego  i umożliwia jeszcze wcześniejsze wykrycie zakażenia (2 -8 tygodni od zakażenia). Dodatni wynik testu przesiewowego nie jest ostatecznym wynikiem, zawsze musi zostać sprawdzony przy pomocy testu potwierdzenia (Western blot).  W takim wypadku pacjent jest wzywany na ponowne pobranie krwi do badania, a czas oczekiwania na wynik wydłuża się o 15 dni roboczych. Testu potwierdzenia nie powinno się wykonywać bez wcześniejszego wykonania testu przesiewowego.

Powyższa procedura rozpoznawania zakażenia HIV nie dotyczy dzieci urodzonych od matek zakażonych wirusem HIV. Takie dzieci mogą wykazywać obecność matczynych anty-HIV nawet do 18 miesiąca życia. W takich przypadkach rekomenduje się oznaczenie materiału genetycznego wirusa metodą PCR we krwi dziecka.

Dodatni wynik testu potwierdzenia informuje, że u badanej osoby rozpoznano zakażenie HIV. Pacjent powinien niezwłocznie zgłosić się do poradni prowadzącej leczenie ARV.

Do rejestracji nie jest potrzebne skierowanie. Na stronie internetowej www.aids.gov.pl znajduje się lista ośrodków prowadzących leczenie ARV, a także wykaz placówek wykonujących bezpłatne i anonimowe testy przesiewowe w kierunku HIV. Należy pamiętać, że pacjent z potwierdzonym zakażeniem HIV jest zobowiązany do poinformowania o tym fakcie swojego partnera/partnerki seksualnej.

Wiele organizacji prozdrowotnych zaleca rutynowe badania przesiewowe w kierunku zakażenia wirusem HIV. Według CDC, Amerykańskiego Kolegium Lekarskiego (ACP) oraz Stowarzyszenia Leczenia HIV (HMA) każda osoba w wieku 13 – 64 lat powinna przynajmniej raz w roku wykonywać badanie w kierunku wirusa HIV.

 

Przygotowanie do badania: Pacjent nie musi być na czczo. Na badanie można się zgłaszać cały dzień.

Czas oczekiwania na wynik: 1 dzień roboczy.

Jeżeli wynik testu przesiewowego okaże się dodatni, wówczas konieczne będzie wysłanie krwi do laboratorium wykonującego testy potwierdzające zakażenie, to znaczy testy Western blot, co wiąże się z ponownym wezwaniem pacjenta na pobranie krwi i dłuższym oczekiwaniem na wynik (do 15 dni roboczych).

 

Synonimy:
Human Immunodeficiency Virus
« Wróć do listy terminów
Newsletter

Newsletter

Zapisz się do Naszej listy kontaktowej, aby raz w tygodniu otrzymywać aktualności z Naszej strony, oraz informacje o najnowszych Promocjach!

Dziękujemy za zapisanie się do Neszego Newslettera!