HPV (Human Papillomavirus) met. PCR jakościowo -14 typów: 16, 18, nie 16/18 (31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 66, 68)
Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV, Human Papilloma Virus) należy do rodziny papillomawirusów. Do tej pory zidentyfikowano ponad 100 typów HPV, które można podzielić na dwie grupy pod względem ryzyka onkologicznego:
- Typy niskoonkogenne (o niskim potencjale onkogennym)-powodują zmiany chorobowe bez cech złośliwości onkologicznej. Należą tu przede wszystkim typy HPV 1 i 2 wywołujące kurzajki czy brodawki stóp oraz HPV 6, 11, 42, 43, 44, które wywołują łagodne zmiany, np. kłykciny kończyste.
- Typy wysokoonkogenne (o wysokim potencjale onkogennym) – mogące prowadzić do powstania nowotworu złośliwego. Są to najczęściej typy HPV 16 i 18, rzadziej 45, 31,33,52,58,35,59,56,39,51,73,68,66, które niekiedy bywają wyodrębniane w grupę umiarkowanego ryzyka.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznała typy HPV 16 i 18 za czynnik rakotwórczy dla człowieka. Za wyjaśnienie mechanizmu onkogenezy HPV Harald zur Hausen w 2008 roku został nagrodzony nagrodą Nobla.
Do przeniesienia zakażenia wirusem najczęściej dochodzi podczas kontaktów seksualnych (genitalno-genitalnych, oralno-genitalnych i analno-genitalnych). Największe ryzyko stanowi współżycie z wieloma partnerami lub współżycie z partnerem mającym liczne kontakty z innymi partnerami. Stosowanie prezerwatyw nie jest wystarczającą ochroną przed zakażeniem HPV, ponieważ wirusy mogą być przenoszone przez kontakt z zakażonymi wargami sromowymi, skórą moszny, okolic odbytu, które nie są chronione przez prezerwatywę. Wirus HPV jest odporny na wysoką temperaturę i wysuszenie, dlatego może dostać się on do organizmu także bez konieczności bezpośrednich czynności seksualnych. Istnieje możliwość przeniesienia zakażenia przez bieliznę lub ręcznik, przybory kosmetyczne i higieniczne, jak również w wyniku nieostrożności podczas wizyt w saunie, basenie czy toalecie publicznej.
Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego jest jedną z najczęściej występujących chorób przenoszonych drogą płciową. Zarażają się nim obie płcie, ale częściej występuje on u mężczyzn. Aż 6 proc. z nich co roku zaraża się jedną tylko, ale za to wyjątkowo groźną odmianą wirusa HPV 16. Najpoważniejszą konsekwencją kliniczną zakażenia przez HPV są zmiany przednowotworowe i nowotworowe szyjki macicy, sromu, pochwy, prącia, odbytu, a także jamy ustnej, głowy, szyi i płuc. HPV odpowiada aż za 30 proc. tego rodzaju nowotworów. Ryzyko raka jamy ustnej zwiększa uprawianie seksu oralnego z zakażonym HPV partnerem czy partnerką.
Szacuje się, że ok. 80 % mężczyzn i kobiet było, jest lub będzie przynajmniej raz w życiu zarażonych wirusem brodawczaka ludzkiego. Przebycie zakażenia nie zapewnia długotrwałej odporności i nie chroni przed kolejnym zakażeniem. Zdecydowana większość zakażeń HPV (70-80%) ustępuje samoistnie w wyniku prawidłowej odpowiedzi układu odpornościowego w okresie od kilku miesięcy do dwóch lat, nie wywołując zauważalnych objawów lub trwałych następstw.
Zakażenie typami HPV 16 i 18 u kobiet może prowadzić do niekontrolowanych podziałów komórkowych nabłonka szyjki macicy i rozwoju raka szyjki macicy. Przyjmuje się, że za 70% nowotworów złośliwych szyjki macicy odpowiedzialne są wirusy HPV o potencjale wysokoonkogennym. Ryzyko zakażenia wyokoonkogennym typem wirusa HPV towarzyszy kobiecie od inicjacji seksualnej przez całe życie aktywności płciowej. U większości kobiet (80%) infekcja HPV ustępuje samoistnie. U pozostałych 20% infekcja przechodzi w stan przewlekły, którego następstwem klinicznym może być powstawanie zmian nowotworowych. Szczyt zakażeń obserwuje się między 16 a 26 rokiem życia. U kobiet powyżej tego wieku znacznie częściej dochodzi do rozwoju przetrwałego zakażenia wysokoonkogennym typem wirusa HPV i rozwoju raka szyjki macicy.
Zakażenie HPV o typie wysokoonkogennym u mężczyzn może prowadzić do rozwoju raka prącia. Ponadto zakażony mężczyzna jest nosicielem tego wirusa i może przenieść go na swoją partnerkę.
Zakażenie wirusem HPV może mieć wpływ na donoszenie ciąży w pierwszym trymestrze. Ponadto podczas porodu istnieje ryzyko transmisji zakażenia na płód i wywołać u niego nawrotową brodawczakowatość krtani.
Wykonanie testu w kierunku zakażenia HPV jest rekomendowane wszystkim kobietom i mężczyznom aktywnym seksualnie. Nie ma znaczenia liczba partnerów oraz stosunków. Wykonanie testu jest zalecane nawet po wieloletniej przerwie w prowadzeniu życia płciowego.
Wskazania do wykonania testu:
- profilaktyka nowotworowa (badanie w połączeniu z cytologią ginekologiczną cienkowarstwową LBC)
- badanie przesiewowe u kobiet po 30 roku życia
- weryfikacja nieprawidłowych wyników cytologii
- po leczeniu dysplazji szyjki macicy
- po leczeniu raka szyjki macicy
- przy nawracających stanach zapalnych dróg rodnych (zapalenia cewki moczowej, zapalenia żołędzi lub napletka u mężczyzn)
- ciąża lub przygotowywanie się do zajścia w ciążę
Oznaczenie wykonywane jest przy użyciu techniki RT-PCR (reakcja łańcuchowa polimerazy), techniki molekularnej pozwalającej na amplifikację wykrywanego DNA wirusa. W przypadku uzyskania wyniku w zakresie „nie 16/18” zalecane jest wykonanie badania HPV DNA HR 12 typów, genotypowanie: 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 66, 68.
Kobiety ze zdiagnozowaną infekcją HPV należą do grupy ryzyka i w związku z tym wymagają szczególnej opieki ginekologicznej oraz powinny częściej wykonywać badania cytologiczne.
W roku 2006 na rynek Stanów Zjednoczonych i Meksyku wprowadzono szczepionkę przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego firmy Merck & Co. o nazwie Gardasil, dostępną w Polsce od listopada 2006 roku jako Silgard. Szczepionka ta skierowana jest przeciwko najpopularniejszym typom HPV wywołującym kłykciny kończyste (HPV 6 i 11) oraz raka szyjki macicy (HPV 16 i 18).
Przygotowanie do badania: Na badanie można zgłaszać się cały dzień. Materiał do badania pobieramy w poniedziałki i wtorki w godz: 6:30-19:00 oraz środy w godz: 6:30-10:30.
Kobiety – do badania pobierany jest wymaz z kanału szyjki macicy:
- przez okres 24 godzin przed pobraniem należy zrezygnować ze współżycia płciowego oraz ograniczyć zabiegi higieniczno – pielęgnacyjne okolicy narządów płciowych
- pacjentki w dniu pobrania wymazu nie mogą być w okresie krwawienia miesiączkowego
- przez okres 48 godzin przed pobraniem wymazu nie należy stosować żadnych leków dopochwowych lub maści zewnętrznych (zwłaszcza leków przeciwgrzybiczych)
- należy zachować 7 dni przerwy po leczeniu środkami przeciwdrobnoustrojowymi
- należy zachować 1 dzień przerwy po badaniu ginekologicznym czy USG ginekologicznym
- stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych oraz okres owulacji utrudniają pobieranie materiału z kanału szyjki macicy ze względu na nadmierną ilość śluzu
Mężczyźni – do badania pobierany jest wymaz z cewki moczowej:
- przez okres 24 godzin przed pobraniem należy zrezygnować ze współżycia płciowego oraz ograniczyć zabiegi higieniczno – pielęgnacyjne okolicy narządów płciowych
- przez okres 48 godzin przed pobraniem wymazu nie należy stosować żadnych maści zewnętrznych (zwłaszcza leków przeciwgrzybiczych)
- należy zachować 7 dni przerwy po leczeniu środkami przeciwdrobnoustrojowymi
- należy przez okres 2-4 godz przed pobraniem powstrzymać się od oddawania moczu.
Czas oczekiwania na wynik: 15 dni roboczych
« Wróć do listy terminów