HPV (Human Papillomavirus) met. PCR jakościowo

HPV (Human Papillomavirus) met. PCR jakościowo -14 typów: 16, 18, nie 16/18 (31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 66, 68)

Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV, Human Papilloma Virus) należy do rodziny papillomawirusów. Do tej pory zidentyfikowano ponad 100 typów HPV, które można podzielić na dwie grupy pod względem ryzyka onkologicznego:

Typy niskoonkogenne (o niskim potencjale onkogennym)-powodują zmiany chorobowe bez cech złośliwości onkologicznej. Należą tu przede wszystkim typy HPV 1 i 2 wywołujące kurzajki czy brodawki stóp oraz HPV 6, 11, 42, 43, 44, które wywołują łagodne zmiany, np. kłykciny kończyste.
Typy wysokoonkogenne (o wysokim potencjale onkogennym) – mogące prowadzić do powstania nowotworu złośliwego. Są to najczęściej typy HPV 16 i 18, rzadziej 45, 31,33,52,58,35,59,56,39,51,73,68,66, które niekiedy bywają wyodrębniane w grupę umiarkowanego ryzyka.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznała typy HPV 16 i 18 za czynnik rakotwórczy dla człowieka. Za wyjaśnienie mechanizmu onkogenezy HPV Harald zur Hausen w 2008 roku został nagrodzony nagrodą Nobla.

Do przeniesienia zakażenia wirusem najczęściej dochodzi podczas kontaktów seksualnych (genitalno-genitalnych, oralno-genitalnych i analno-genitalnych). Największe ryzyko stanowi współżycie z wieloma partnerami lub współżycie z partnerem mającym liczne kontakty z innymi partnerami. Stosowanie prezerwatyw nie jest wystarczającą ochroną przed zakażeniem HPV, ponieważ wirusy mogą być przenoszone przez kontakt z zakażonymi wargami sromowymi, skórą moszny, okolic odbytu, które nie są chronione przez prezerwatywę. Wirus HPV jest odporny na wysoką temperaturę i wysuszenie, dlatego może dostać się on do organizmu także bez konieczności bezpośrednich czynności seksualnych. Istnieje możliwość przeniesienia zakażenia przez bieliznę lub ręcznik, przybory kosmetyczne i higieniczne, jak również w wyniku nieostrożności podczas wizyt w saunie, basenie czy toalecie publicznej.

Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego jest jedną z najczęściej występujących chorób przenoszonych drogą płciową. Zarażają się nim obie płcie, ale częściej występuje on u mężczyzn. Aż 6 proc. z nich co roku zaraża się jedną tylko, ale za to wyjątkowo groźną odmianą wirusa HPV 16. Najpoważniejszą konsekwencją kliniczną zakażenia przez HPV są zmiany przednowotworowe i nowotworowe szyjki macicy, sromu, pochwy, prącia, odbytu, a także jamy ustnej, głowy, szyi i płuc. HPV odpowiada aż za 30 proc. tego rodzaju nowotworów. Ryzyko raka jamy ustnej zwiększa uprawianie seksu oralnego z zakażonym HPV partnerem czy partnerką.

Szacuje się, że ok. 80 % mężczyzn i kobiet było, jest lub będzie przynajmniej raz w życiu zarażonych wirusem brodawczaka ludzkiego. Przebycie zakażenia nie zapewnia długotrwałej odporności i nie chroni przed kolejnym zakażeniem. Zdecydowana większość zakażeń HPV (70-80%) ustępuje samoistnie w wyniku prawidłowej odpowiedzi układu odpornościowego w okresie od kilku miesięcy do dwóch lat, nie wywołując zauważalnych objawów lub trwałych następstw.

Zakażenie typami HPV 16 i 18 u kobiet może prowadzić do niekontrolowanych podziałów komórkowych nabłonka szyjki macicy i rozwoju raka szyjki macicy. Przyjmuje się, że za 70% nowotworów złośliwych szyjki macicy odpowiedzialne są wirusy HPV o potencjale wysokoonkogennym. Ryzyko zakażenia wyokoonkogennym typem wirusa HPV towarzyszy kobiecie od inicjacji seksualnej przez całe życie aktywności płciowej. U większości kobiet (80%) infekcja HPV ustępuje samoistnie. U pozostałych 20% infekcja przechodzi w stan przewlekły, którego następstwem klinicznym może być powstawanie zmian nowotworowych. Szczyt zakażeń obserwuje się między 16 a 26 rokiem życia. U kobiet powyżej tego wieku znacznie częściej dochodzi do rozwoju przetrwałego zakażenia wysokoonkogennym typem wirusa HPV i rozwoju raka szyjki macicy.

Zakażenie HPV o typie wysokoonkogennym u mężczyzn może prowadzić do rozwoju raka prącia. Ponadto zakażony mężczyzna jest nosicielem tego wirusa i może przenieść go na swoją partnerkę.

Zakażenie wirusem HPV może mieć wpływ na donoszenie ciąży w pierwszym trymestrze. Ponadto podczas porodu istnieje ryzyko transmisji zakażenia na płód i wywołać u niego nawrotową brodawczakowatość krtani.

Wykonanie testu w kierunku zakażenia HPV jest rekomendowane wszystkim kobietom i mężczyznom aktywnym seksualnie. Nie ma znaczenia liczba partnerów oraz stosunków. Wykonanie testu jest zalecane nawet po wieloletniej przerwie w prowadzeniu życia płciowego.

Wskazania do wykonania testu:

profilaktyka nowotworowa (badanie w połączeniu z cytologią ginekologiczną cienkowarstwową LBC)
badanie przesiewowe u kobiet po 30 roku życia
weryfikacja nieprawidłowych wyników cytologii
po leczeniu dysplazji szyjki macicy
po leczeniu raka szyjki macicy
przy nawracających stanach zapalnych dróg rodnych (zapalenia cewki moczowej, zapalenia żołędzi lub napletka u mężczyzn)
ciąża lub przygotowywanie się do zajścia w ciążę

Oznaczenie wykonywane jest przy użyciu techniki RT-PCR (reakcja łańcuchowa polimerazy), techniki molekularnej pozwalającej na amplifikację wykrywanego DNA wirusa. W przypadku uzyskania wyniku w zakresie „nie 16/18” zalecane jest wykonanie badania HPV DNA HR 12 typów, genotypowanie: 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 66, 68.

Kobiety ze zdiagnozowaną infekcją HPV należą do grupy ryzyka i w związku z tym wymagają szczególnej opieki ginekologicznej oraz powinny częściej wykonywać badania cytologiczne.

W roku 2006 na rynek Stanów Zjednoczonych i Meksyku wprowadzono szczepionkę przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego firmy Merck & Co. o nazwie Gardasil, dostępną w Polsce od listopada 2006 roku jako Silgard. Szczepionka ta skierowana jest przeciwko najpopularniejszym typom HPV wywołującym kłykciny kończyste (HPV 6 i 11) oraz raka szyjki macicy (HPV 16 i 18).

Przygotowanie do badania:

Na badanie można zgłaszać się cały dzień, w godzinach pracy laboratorium.

Materiał do badania pobieramy w poniedziałki i wtorki w godz: 6:30-18:00 oraz środy w godz: 6:30-10:30 (wymazy z kanału szyjki macicy i cewki moczowej).

Kobiety – do badania pobierany jest wymaz z kanału szyjki macicy:

Przez okres 48 godzin przed pobraniem wymazu nie należy stosować żadnych leków dopochwowych lub maści zewnętrznych (zwłaszcza leków przeciwgrzybiczych).
Należy zachować 7 dni przerwy po leczeniu środkami przeciwdrobnoustrojowymi.
Przez okres 24 godzin przed pobraniem wymazu należy zrezygnować ze współżycia płciowego.
Przez okres min. 24 godz. przed pobraniem wymazu nie należy wykonywać zabiegów higieniczno-pielęgnacyjnych okolicy narządów płciowych z użyciem środków odkażających, dopochwowych preparatów leczniczych, maści i kremów zewnętrznych, irygacji pochwy.
W dniu badania umyć okolice narządów płciowych, bez użycia mydła i żeli do higieny intymnej.
Pacjentki w dniu pobrania wymazu nie mogą być w okresie krwawienia miesiączkowego.
Należy zachować 1 dzień przerwy po badaniu ginekologicznym czy USG ginekologicznym.
Stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych oraz okres owulacji utrudniają pobieranie materiału z kanału szyjki macicy ze względu na nadmierną ilość śluzu.
Należy przez okres 2-4 godz. przed pobraniem wymazu powstrzymać się od oddawania moczu.

Mężczyźni – do badania pobierany jest wymaz z cewki moczowej:

Przez okres 48 godzin przed pobraniem wymazu nie należy stosować żadnych maści zewnętrznych (zwłaszcza leków przeciwgrzybiczych).
Należy zachować 7 dni przerwy po leczeniu środkami przeciwdrobnoustrojowymi.
Przez okres 24 godzin przed pobraniem wymazu należy zrezygnować ze współżycia płciowego.
Przez okres min. 24 godz. przed pobraniem wymazu nie należy wykonywać zabiegów higieniczno-pielęgnacyjnych okolicy narządów płciowych z użyciem środków odkażających, preparatów leczniczych, maści i kremów zewnętrznych.
W dniu badania umyć okolice narządów płciowych, bez użycia mydła i żeli do higieny intymnej.
Należy przez okres 2-4 godz. przed pobraniem wymazu powstrzymać się od oddawania moczu.