Insulina jest hormonem polipeptydowym produkowanym przez komórki B wysp trzustkowych Langerhansa, gdzie powstaje proinsulina, rozszczepiana na równoważną ilość insuliny i C-peptydu. Główną funkcją insuliny jest dostarczenie i magazynowanie glukozy w komórkach oraz utrzymanie stężenia glukozy we krwi na prawidłowym poziomie. Odgrywa kluczową rolę w metabolizmie tłuszczów. Przyczynia się do gromadzenia zasobów energetycznych ustroju. Głównymi docelowymi organami dla insuliny są: wątroba, mięśnie szkieletowe i tkanka tłuszczowa, których komórki posiadają receptor dla insuliny. Efektem jej działania jest obniżenie glukozy, aminokwasów i trójglicerydów we krwi.
Okres półtrwania endogennej insuliny wynosi 3-5 minut.
Po spożyciu posiłku stężenie insuliny wzrasta wielokrotnie. Najsilniejszym fizjologicznie bodźcem do jej wydzielania jest glukoza, natomiast do zahamowania tego procesu dochodzi w wyniku głodzenia. Wykazano że odpowiedź trzustki na wzrost stężenia glukozy ma charakter dwufazowy. Faza wczesna obejmuje nagły krótkotrwały wyrzut insuliny, następnie dochodzi do spadku jej poziomu w surowicy. W fazie późnej stężenie insuliny wzrasta stopniowo. Hormon jest wydzielany powoli i równomiernie przez cały czas. Faza ta trwa tak długo, jak długo podwyższona jest glikemia (poziom glukozy we krwi).
Zbyt niski poziom tego hormonu we krwi powoduje, że glukoza nie może być transportowana do większości komórek organizmu i komórki „głodują”, podczas gdy we krwi stężenia glukozy są podwyższone do niebezpiecznych poziomów. Natomiast w przypadku gdy we krwi jest zbyt wysoki poziom insuliny dochodzi do spadku glukozy, czyli hipoglikemii.
Osoby chore na cukrzycę typu 1 nie wytwarzają insuliny lub wytwarzają bardzo niewielkie jej ilości, dlatego muszą ją dostarczać w postaci zastrzyków. Pacjenci chorzy na cukrzycę typu 2 zazwyczaj wytwarzają insulinę, ale wykazują oporność /niewrażliwość na ten hormon, która narasta wraz z czasem. Dawniej stosowano w zastrzykach insulinę pochodzenia zwierzęcego. Obecnie zdecydowana większość dostępnej na rynku insuliny jest pochodzenia ludzkiego. Otrzymywana jest metodami inżynierii genetycznej. Do mikroorganizmów wszczepiany jest gen ludzkiej insuliny. Otrzymana w ten sposób insulina posiada skład aminokwasowy identyczny, jak insulina produkowana przez trzustkę człowieka.
Oznaczenie poziomu insuliny znalazło zastosowanie w diagnostyce wyspiaka (insulinoma), oceny insulinooporności, monitorowania wytwarzania przez organizm insuliny, monitorowania oceny i skuteczności terapii chorych na cukrzycę typu 2.
Przygotowanie do badania:
Pacjent powinien być na czczo, czyli 8-12 godzin po ostatnim posiłku. Na badanie należy zgłosić się po wypoczynku nocnym, w godz. 6:30-10:30 lub według wskazań lekarza.
- Niektóre leki takie jak kortykosteroidy, lewodopa, doustna antykoncepcja hormonalna mogą podwyższać poziom insuliny. Podczas rejestracji na badanie należy poinformować o stosowanych lekach i preparatach farmaceutycznych.
Czas oczekiwania na wynik:
1 dzień roboczy
