Krztusiec (koklusz) jest ostrą chorobą zakaźną układu oddechowego, wywołaną przez Gram‐ujemną bakterię Bordetella pertussis. Jedynym poznanym gospodarzem tej bakterii jest człowiek. Krztusiec jest jedną z najbardziej zakaźnych chorób – ryzyko zachorowania osoby wrażliwej na zachorowanie po bezpośrednim kontakcie z chorym wynosi 80%-100%. Przebyte zakażenie oraz szczepienie ochronne nie zapewnia odporności przeciw pałeczkom B. pertussis na całe życie – odporność zmniejsza się wraz z czasem upływającym od zakończenia cyklu szczepień obowiązkowych lub naturalnego przechorowania choroby.

Do zakażenia dochodzi drogą kropelkowo-powietrzną, co sprzyja rozprzestrzenianiu się drobnoustroju wśród członków jednej rodziny, a także epidemicznie w skupiskach dzieci (szkoły, przedszkola, domy dziecka). Okres  wylęgania zwykle wynosi 7-10 dni. Obraz kliniczny uzależniony jest od: wieku dziecka, u którego doszło do zakażenia Bordetella pertussis, płci oraz stopnia uodpornienia. U niemowląt i dzieci nieszczepionych choroba przebiega w charakterystycznych trzech fazach, trwających 6‐12 tygodni:

  • okres nieżytowy – zwykle trwa 2 tygodnie. W tym czasie mogą wystąpić objawy takie jak:nieżyt nosa z obfitą wydzieliną, suchy kaszel, niekiedy zapalenie spojówek, osłabienie. Jest to czas najwyższej zakaźności chorego.
  • okres kaszlu napadowego  zwykle trwa 2-4 tygodnie. Suchy kaszel nabiera charakteru wilgotnego, zwiększa swoje nasilenie i częstość, prowokuje wymioty. Po napadzie następuje głęboki wdech, który przypomina pianie (gasp) z powodu gwałtownego przepływu powietrza przez zwężoną krtań. Dziecko sinieje, mogą pojawiać się wybroczyny na twarzy, przekrwienie spojówek, a nawet bezdech. Napady kaszlu najczęściej zdarzają się w nocy. 
  • okres rekonwalescencji   zwykle trwa kilka tygodni. W tym czasie obserwuje się stopniową poprawę stanu ogólnego z coraz łagodniejszymi napadami kaszlu.

Obraz kliniczny krztuśca u młodzieży i osób dorosłych może być znacznie złagodzony w porównaniu z występującym u niemowląt i dzieci nieszczepionych.Najczęściej ma przebieg atypowy, a jedynym objawem może być przedłużający się kaszel. 

Diagnostyka laboratoryjna krztuśca

Według Światowej Organizacji Zdrowia zachorowanie na krztusiec należy rozpozna u osoby z kaszlem trwającym powyżej dwóch tygodni, u której obserwuje się co najmniej jeden z następujących objawów: napadowość kaszlu, pianie związane z kaszlem lub wymioty, występujące po ataku. Stwierdzenie typowego przebiegu choroby u pacjenta, który miał kontakt z chorym na krztusiec potwierdzony laboratoryjnie, nie wymaga diagnostyki i jest równoznaczne z pewnym rozpoznaniem. W innym przypadku rozpoznanie powinno być potwierdzone jedną z niżej wymienionych metod diagnostycznych:

  • Hodowla bakterii Bordetella pertussis złoty standard w diagnostyce krztuśca. Metoda cechująca się 100% swoistością, ale niską czułością (15‐58%). 
  • Wykrycie genomu bakterii Bordetella pertussis przy użyciu PCR – metoda bardzo kosztowna
  • Badania serologiczne – najbardziej dostępna metoda.  Polega na oznaczeniu swoistych przeciwciał przeciwko toksynie krztuścowej lub hemaglutyninie włókienkowej. W tym celu wykorzystuje się test immunoenzymatyczny ELISA (enzyme-linked immunosorbent assay test). Przeciwciała oznaczane są w trzech klasach: IgG, IgM oraz IgA. Należy wykazać znamienny wzrost, tj. czterokrotny, miana swoistych przeciwciał w dwóch próbkach surowicy pobranych w odstępie 3‐5 tygodni.
Przeciwciała w klasie IgA

Badanie polega na oznaczeniu poziomu przeciwciał IgA specyficznych dla antygenów Bordetella pertussis w surowicy krwi pacjenta. Przeciwciała IgA powstają w wyniku naturalnego zakażenia, dlatego nawet jednorazowe wykazanie podwyższonego miana w połączeniu z objawami klinicznymi może świadczyć o zakażeniu Bordetella pertussis. Znamienny wzrost przeciwciał IgA uznawany jest za najlepszy swoisty marker aktualnego zakażenia u dzieci szczepionych, u których występuje podwyższony poziom poszczepiennych przeciwciał klasy IgM i IgG. Należy jednak pamiętać, że serodiagnostyka w klasie IgA jest nieprzydatna u dzieci poniżej 2 roku życia, ponieważ u tak małych dzieci przeciwciała w klasie IgA nie są wytwarzane lub są wytwarzane w bardzo małych ilościach, co może skutkować otrzymaniem wyniku fałszywie ujemnego.

W przebiegu choroby wzrost poziomu swoistych dla Bordetella pertussis przeciwciał w klasie IgA rozpoczyna się w okresie kaszlu napadowego. Przeciwciała te utrzymują się przez 4-6 miesiący, po czym zanikają.

 

Przygotowanie do badania: Pacjent nie musi być na czczo. Na badanie można się zgłaszać cały dzień.

Czas oczekiwania na wynik: 10 dni roboczych

« Wróć do listy terminów
Newsletter

Newsletter

Zapisz się do Naszej listy kontaktowej, aby raz w tygodniu otrzymywać aktualności z Naszej strony, oraz informacje o najnowszych Promocjach!

Dziękujemy za zapisanie się do Neszego Newslettera!