Lipaza trzustkowa jest enzymem hydrolitycznym produkowanym w trzustce, skąd pod wpływem bodźców jest wydzielana do dwunastnicy. Pod wpływem soli kwasów żółciowych, fosfolipidów i kolipazy bierze udział w trawieniu tłuszczów pokarmowych w jelicie cienkim-rozkłada trójglicerydy na glicerydy i wolne kwasy tłuszczowe. Odgrywa również ważną rolę w utrzymaniu przepuszczalności błony komórkowej, umożliwiając komórkom wchłanianie składników pokarmowych oraz usuwanie zbędnych produktów przemiany materii.
Badanie aktywności lipazy w surowicy krwi jest zlecane u pacjentów z silnymi bólami brzucha, gorączką, obniżonym łaknieniem, nudnościami. Oznaczenie aktywności lipazy trzustkowej w surowicy krwi znalazło zastosowanie w diagnostyce i różnicowaniu chorób trzustki oraz monitorowaniu skuteczności stosowanej terapii. Ponadto badanie aktywności tego enzymu może służyć do rozpoznawania i oceny przebiegu mukowiscydozy, celiakii i choroby Crohna.
Lipaza trzustkowa jest markerem ostrego zapalenia trzustki. W porównaniu do amylazy charakteryzuje się lepszą specyficznością i czułością do trzustki. W ostrym zapaleniu trzustki aktywność lipazy jest bardzo wysoka i zwykle przekracza wartości referencyjne 5-10-krotnie. Gwałtowny wzrost aktywności tego enzymu w surowicy krwi pojawia się w ciągu 24-48 godzin od wystąpienia ostrych objawów i spada po około 5-7 dniach. W porównaniu do amylazy, aktywność lipazy w surowicy wzrasta wolniej i dłużej się utrzymuje.
W przewlekłym zapaleniu trzustki wzrost aktywności lipazy jest umiarkowany i często ulega obniżeniu wraz z uszkodzeniem komórek trzustki produkujących ten enzym.
Wzrost aktywność lipazy w surowicy może towarzyszyć:
- chorobom nerek
- zapaleniu wyrostka robaczkowego
- zapaleniu lub pęcherzyka żółciowego
- niedrożności jelit
- niedrożności pozawątrobowej dróg żółciowych
- niedrożności dwunastnicy
- nowotworze trzustki
- perforacji wrzodu dwunastnicy
- zapaleniu otrzewnej
Ponadto u chorych na cukrzycę aktywność lipazy jest z niejasnych przyczyn większa niż u pacjentów nie chorujących na cukrzycę.
U osób z niedoborem lipazy obserwuje się podwyższone stężenie cholesterolu i/lub trójglicerydów, nadciśnienie tętnicze, trudności w przypadku odchudzania się oraz żylaki.
Przygotowanie do badania: Pacjent musi być na czczo. Na badanie należy się zgłosić między 7:00 a 10:00 rano. Dzień przed planowanym badaniem nie należy spożywać alkoholu.
Na aktywność lipazy w surowicy krwi może wpływać stosowanie leków takich jak: kodeina, indometacyna, heparyna, morfina oraz leków zawierających reszty kwasu solnego.
Czas oczekiwania na wynik: 1 dzień roboczy
