Wirus ciężkiego ostrego zespołu oddechowego SARS-CoV-2 (ang. severe acute respiratory syndrome coronavirus 2) jest dużym jednoniciowym wirusem RNA, który odpowiedzialny jest za zespół chorobowy nazwany angielskim akronimem COVID-19. Okres wylęgania COVID-19 wynosi najczęściej od 3 do 7 dni, maksymalnie 14 dni. Ze względu na nieswoiste objawy kliniczne rozpoznanie zakażenia wirusem SARS-CoV-2 bez badań laboratoryjnych nie jest możliwe. Zgodnie z wytycznymi WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) oraz ECDC (Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób) potwierdzenie zakażenia SARS-CoV-2 opiera się na wykryciu RNA wirusa metodami rRT-PCR w próbce pobranej od osoby spełniającej kryteria definicji podejrzenia przypadku. To obecnie złoty standard. Natomiast testy serologiczne pozwalające na wykrycie swoistych przeciwciał wytworzonych przez układ odpornościowy człowieka po kontakcie z antygenami wirusa, wykonuje się nie w celu wykrycia infekcji, lecz w celu sprawdzenia, czy pacjent przebył chorobę i wyzdrowiał.
Laboratorium MEDICA poszerzyło swoją ofertę o ilościowy panel Polycheck® Anty-SARS-CoV-2 IgG, umożliwiający oznaczenie stężenia przeciwciał G (IgG) wobec dwóch białek koronawirusa (SARS-CoV-2):
- Fosfoproteiny nukleokapsydu (białko N) – pełni funkcję ochronną dla cząsteczki RNA oraz aktywnie uczestniczy w modyfikacji procesów komórkowych i w replikacji wirusa
- Białka kolca – podjednostki S1 (białko S) – białko powierzchniowe, odpowiedzialne za wiązanie wirusa z receptorem na powierzchni komórek gospodarza
Czułość testu Polycheck® Anty-SARS-CoV-2 IgG wynosi 98,6%, natomiast swoistość wynosi 98,7%. Ocena pasków testowych wykonywana jest za pomocą programu komputerowego Biocheck Image Software.
Ilościowy test Polycheck® Anty-SARS-CoV-2 IgG spełnia obecnie obowiązujące zalecenia w COVID-19. Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji opracowała „Polskie zalecenia diagnostyczno-terapeutyczne oraz organizacyjne w zakresie opieki nad osobami zakażonymi lub narażonymi na zakażenie SARS-CoV-2”, powstałe w oparciu o zlecenie Ministra Zdrowia z dnia 27 marca 2020 roku. Zalecenia te obejmują diagnostykę i leczenie infekcji koronawirusem, a także zasady ochrony personelu medycznego przed zakażeniem wirusem. Ten test może być pomocny w odróżnieniu odpowiedzi immunologicznej powstałej na skutek infekcji naturalnej od odpowiedzi wywołanej szczepieniem opartym o białko S1, co może okazać się istotne w badaniach nad szczepionkami.
Immunoglobuliny klasy G (IgG) przeciwko białku nukleokapsydu wirusa SARS-CoV-2 (białko N) vs Immunoglobuliny klasy G (IgG), w tym przeciwciała neutralizujące, przeciwko domenie wiążącej receptor (ang. receptor binding domain, RBD) podjednostki S1 białka szczytowego wirusa SARS-CoV-2
Podjednostka S1 zawiera immunologicznie istotną domenę wiążącą receptor (RBD), która jest kluczowym celem przeciwciał neutralizujących. Podjednostka S1 cechuje się również najniższą homologią z analogicznymi regionami innych patogennych dla człowieka koronawirusów, co sugeruje, że może wykazywać mniejszą reaktywność krzyżową. Dodatni wynik tego testu będzie wskazywał na obecność przeciwciał o właściwościach neutralizujących, czyli mogących „zablokować” infekcję wirusową i pomóc w jej zwalczaniu. Szereg opracowywanych szczepionek na COVID-19 wykorzystuje strategie polegające na wygenerowaniu odpowiedzi immunologicznej w postaci przeciwciał przeciwko białku S oraz domenie RBD jego podjednostki S1. Nadal jednak potrzebne są dalsze badania, dzięki którym dowiemy się, jak długo przeciwciała będą się utrzymywać.
Natomiast przeciwciała przeciwko białku N są oznaką wcześniejszej ekspozycji na SARS-CoV-2 lub pokrewne wirusy i niekoniecznie jest to wskaźnik obecności przeciwciał neutralizujących, czyli mogących „zablokować” infekcję wirusową i pomóc w jej zwalczaniu.
W jakim celu wykonuje się badanie swoistych przeciwciał w klasie IgG w kierunku SARS-CoV-2?
Testy laboratoryjne wykrywające przeciwciała anty-SARS-CoV-2 są przydatne, gdy chcemy stwierdzić, czy osoba przebyła COVID-19, a nie w przypadku, gdy chcemy wykryć osoby, które są chore w tej chwili i mogą być źródłem zakażenia.
Wykrywanie przeciwciał IgG anty-SARS-CoV-2 stanowi podstawę w retrospektywnych badaniach epidemiologicznych, mających na celu ustalenie rozpowszechnienia zakażenia w populacji. Badanie swoistych przeciwciał w klasie IgG w kierunku SARS-CoV-2 pozwala na wykrywanie ozdrowieńców, którzy, przechodząc COVID-19 bezobjawowo lub skąpo objawowo, stanowili grupę cichych nosicieli i źródło infekcji dla innych ludzi. Dostarcza również informacji o przebyciu infekcji u chorych z objawami nietypowymi lub osób bezobjawowych, podejrzewanych o kontakt z wirusem. Ponadto dzięki nim identyfikuje się osoby, które po wyzdrowieniu mogą być dawcami osocza potrzebnego do leczenia zakażonych.
Ilościowy panel Polycheck® Anty-SARS-CoV-2 IgG oceniający pomiar stężenia przeciwciał IgG skierowanych przeciwko podjednostce S1 oraz białku nukleokapsydu (N) pozwala na rozróżnienie szczepionych, którzy nie przeszli w przeszłości zakażenia SARS-CoV-2 (IgG anty-N – negatywne, IgG S1 – pozytywne) od tych osób, które miały kontakt z wirusem (IgG anty-N – pozytywne, IgG S1 – pozytywne).
Na czym polega badanie?
Badanie polega na sprawdzeniu czy w surowicy pacjenta obecne są specyficzne przeciwciała anty-SARS-CoV-2 w klasie IgG. Mogą one zostać wykryte po upływie co najmniej 11 – 14 dni od wystąpienia objawów choroby i utrzymują się na wysokim poziomie jeszcze przez dłuższy czas po zakażeniu. Stwierdzenie obecności swoistych przeciwciał anty-SARS-CoV-2 w klasie IgG we krwi pacjenta wskazuje na rozwinięcie humoralnej odpowiedzi immunologicznej i świadczy o przebytym kontakcie z wirusem SARS-CoV-2, ale nie jest dowodem na aktualną obecność wirusa w organizmie. Badanie to nie pozwala na określenie, kiedy osoba przebyła infekcję.
Dlaczego nie rekomenduje się oznaczania swoistych przeciwciał anty-SARS-CoV-2 w początkowym stadium infekcji?
W diagnostyce serologicznej ogromną rolę odgrywa tzw. okienko serologiczne, czyli okres od zakażenia wirusem SARS-CoV-2 do wytworzenia przeciwciał skierowanych przeciwko wirusowi SARS-CoV-2 w ilości dającej się wykryć w rutynowym badaniu. W początkowej fazie infekcji dochodzi do rozpoczęcia produkcji przeciwciał, ale ich poziom jest jeszcze bardzo niski, dlatego wyniki testów mogą być negatywne.
Przeciwciała anty-SARS-CoV-2 pojawiają się dość późno (kilka dni po wystąpieniu objawów klinicznych), dlatego testy serologiczne nie mogą być stosowane jako podstawowe narzędzie w diagnostyce aktualnego zakażenia SARS-CoV-2 ani do oceny skuteczności leczenia. Dodatnie wyniki nie powinny być podstawą do diagnozowania ani informowania o fazie zakażenia – aby potwierdzić zakażenie SRAS-CoV-2 należy wykonać badanie molekularne RT-PCR.
O czym należy pamiętać wykonując badanie swoistych przeciwciał w klasie IgG w kierunku SARS-CoV-2?
Mechanizmy oraz dynamika pojawienia się odpowiedzi immunologicznej pacjentów charakteryzuje się zmiennością osobniczą i u niektórych pacjentów produkcja przeciwciał może nastąpić z opóźnieniem i/lub w ilości niewykrywalnej jako wynik dodatni. Należy również pamiętać, że u pacjentów z zaburzeniami odporności istnieją defekty produkcji swoistych przeciwciał w odpowiedzi na białkowe antygeny wirusowe, co skutkuje otrzymaniem wyników fałszywie ujemnych. Ponadto istnieje ryzyko otrzymania wyników fałszywie dodatnich z powodu reakcji krzyżowych z innymi patogenami oraz u osób z chorobami autoimmunologicznymi.
Jaki jest czas oczekiwania na wynik panelu Polycheck® Anty-SARS-CoV-2 IgG?
W Laboratorium MEDICA wyniki badania panelu Polycheck® Anty-SARS-CoV-2 IgG dostępne są w ciągu 5 dni roboczych zarówno w wersji on-line, jak i papierowej.
Jaki należy przygotować się do badania?
Badanie nie wymaga szczególnego przygotowania pacjenta ani bycia na czczo. Na badanie można zgłaszać się w godzinach pracy Laboratorium MEDICA.
Pacjenci z objawami COVID-19 (wysoka gorączka, kaszel, duszność, bóle mięśni, osłabienie) nie powinni zgłaszać się do Laboratorium MEDICA lecz powinni niezwłocznie skontaktować się telefonicznie z najbliższą stacją sanitarno-epidemiologiczną lub udać się własnym środkiem transportu do szpitala z oddziałem zakaźnym lub oddziałem obserwacyjno-zakaźnym, gdzie lekarze określą dalszy tryb postępowania medycznego.
Pod żadnym pozorem nie należy korzystać ze środków komunikacji publicznej czy taksówek – w ten sposób naraża się innych na zakażenie. Jeśli nie można dotrzeć do szpitala własnym transportem, to lekarz POZ (w ramach teleporady) i stacja sanitarno-epidemiologiczna mają możliwość zlecenia dla pacjenta transportu sanitarnego.
Jeśli pacjent miał kontakt z osobą zakażoną koronawirusem lub chorą, to natychmiast powinien zadzwonić do stacji sanitarno-epidemiologicznej i powiadomić o swojej sytuacji. Tam pacjent otrzyma informację, jak ma dalej postępować.
« Wróć do listy terminów
