Selen

Selen jest pierwiastkiem zaliczanym do mikroelementów, którego śladowe ilości są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Stanowi on część składową dwóch niezwykle ważnych dla życia aminokwasów: selenocysteiny i selenometioniny, które są kluczowym i niezastąpionym składnikiem wielu istotnych dla naszego organizmu białek enzymatycznych.Rola selenu w organizmie człowieka jest przedmiotem licznych badań naukowych prowadzonych od wielu lat.

Selen bierze udział w procesach metabolicznych komórki i hormonów tarczycy, a jego niedobór może prowadzić do zaburzeń czynności gruczołu tarczowego. Pierwiastek ten wpływa również na układ immunologiczny organizmu zwiększając jego odporność – wpływa aktywność makrofagów, limfocytów B i T oraz komórek NK (Natural Killer). Wspiera pracę serca i układu krążenia. Badania wskazują korzystny wpływ selenu w trakcie terapii niedożywienia białkowo-energetycznego i niektórych schorzeniach neurologicznych, takich jak choroba Parkinsona czy choroba Alzheimera. Selen wpływa także na płodność mężczyzn, poprzez udział w syntezie testosteronu oraz procesie produkcji i dojrzewania plemników. Udowodniono również, że selen jest w stanie wiązać i neutralizować toksyny organiczne i metale ciężkie, takie jak arsen, kadm, srebro i rtęć.

Selen, ze względu na swoje silne właściwości zarówno anty- jak prooksydacyjne, może być wykorzystany w terapii antynowotworowej. Mechanizm działania tego pierwiastka na komórki nowotworowe jest wielotorowy i opiera się przede wszystkim na zwiększaniu aktywności mechanizmów antyoksydacyjnych, wzmaganiu zdolności naprawczych DNA, polepszaniu zdolności do detoksyfikacji organizmu z rakotwórczych związków oraz wzmacnianiu aktywności komórek układu immunologicznego.

Niedobór selenu towarzyszy chorobom naczyń krwionośnych, ostrym zapaleniu trzustki, mukowiscydozie, fenyloketonurii, reumatoidalnemu zapaleniu stawów, chorobom immunologicznym, chorobom jelit, chorobom nowotworowym i niewydolności nerek.

Głównym źródłem selenu w diecie są: mięso, ryby, produkty zbożowe (takie jak makaron czy płatki owsiane), nabiał, warzywa kapustne (brokuły i kapusta biała), warzywa czosnkowe (czosnek i cebula), szparagi i rośliny strączkowe (soczewica). Pokarmem zawierającym najwięcej selenu są orzechy (przede wszystkim orzechy brazylijskie) oraz grzyby.

Należy mieć na uwadze, że selen przyjmowany w nadmiarze jest toksyczny dla organizmu. Może przyczynić się do rozwoju selenozy, pośrednio do rozwoju cukrzycy typu II, może także indukować w komórkach stres oksydacyjny. Nadmiar selenu objawia się łamliwością paznokci, wypadaniem włosów, nerwowością, zmęczeniem, nudnościami, wymiotami i zaburzeniami ze strony układu nerwowego.

Rekomenduje się oznaczenie poziomu selenu w surowicy przed podjęciem decyzji o suplementacji – od tego bowiem zależy dawka suplementu, która będzie potrzebna do osiągnięcia i utrzymania odpowiedniego poziomu tego pierwiastka, bez wystąpienia efektu działania toksycznego i skutków ubocznych.

Przygotowanie do badania:

Pacjent powinien być na czczo, czyli 8-12 godzin po ostatnim posiłku. Na badanie należy zgłosić się po wypoczynku nocnym, w godz. 6:30-10:30 lub według wskazań lekarza.