U ludzi witamina D produkowana jest głównie w skórze pod wpływem promieniowanie UV i z tego właśnie powodu określana jest witaminą słońca. Jednak skórna produkcja witaminy D jest niewystarczająca ponieważ jej synteza determinowana jest przez wiele czynników, m.in. położenie geograficzne, pory roku, czas ekspozycji na słońce, karnacja skóry, grubość tkanki tłuszczowej oraz płeć. W mniejszych ilościach witamina D może być pobierana z pokarmu, dlatego na jej poziom w organizmie wpływają również zwyczaje żywieniowe oraz wzbogacanie żywności w witaminę D.
W badaniach ostatniej dekady ujawniono wielokierunkowe działanie witaminy D w organizmie. Odgrywa ona istotną rolę w chorobach szkieletowych, w zapobieganiu chorobom układu sercowo-naczyniowego, chorobom autoimmunologicznym, nowotworom, a także niektórym chorobom psychicznym. Reguluje gospodarkę wapniowo-fosforanową oraz cykl odnowy biologicznej naskórka. Witamina D może korzystnie wpływać na przebieg chorób alergicznych. Badania ostatnich lat zwracają szczególną uwagę na wpływ witaminy D3 na zjawiska związane z proliferacją i różnicowaniem komórek układu odpornościowego. Odgrywa ona kluczową rolę w aktywacji naszej odpowiedzi immunologicznej.
Niedobór witaminy D3 stanowi duży problem epidemiczny w wielu krajach świata. W obrębie układu kostnego niedobory witaminy D powodują zaburzenia mineralizacji kośćca, które może się objawiać zaburzeniami wzrostu, deformacją szkieletu oraz zwiększeniem ryzyka złamań kości. W wyniku niedoboru tej witaminy u dzieci może wystąpić krzywica, zaś u dorosłych – osteomalacja lub osteoporoza. Ponadto niedostateczna ilość witaminy D zwiększa ryzyko rozwoju otyłości, cukrzycy, choroby Hashimoto oraz przyspiesza procesy starzenia.
Właściwa suplementacja oraz rozsądne zażywanie kąpieli słonecznych zapobiegają występowaniu niedoborów tej witaminy w większości populacji. Źródłami witaminy D są: śledź, makrela, tuńczyk, sardynka, łosoś, węgorz, tran, pełnotłuste produkty mleczne, sery żółte, masło roślinne, wątroba i żółtka jaj.
Rekomenduje się oznaczenie poziomu witaminy D3 przed rozpoczęciem suplementacji tą witaminą w celu określenia z jak głębokim niedoborem mamy do czynienia – od tego bowiem zależy dawka suplementu, która będzie potrzebna do osiągnięcia i utrzymania odpowiedniego poziomu witaminy D, bez wystąpienia efektu działania toksycznego i skutków ubocznych. Następnie poziom witaminy D3 w surowicy powinien być monitorowany co 3 miesiące, aby sprawdzić czy terapia odnosi skutek oraz umożliwić dalsze indywidualne dostosowanie dawki w zależności od potrzeb pacjenta. Hiperwitaminoza D powstaje głównie z powodu nadmiernego stosowania preparatów farmaceutycznych zawierających witaminę D i jest bardzo szkodliwa dla zdrowia. Objawia się ona wzrostem mobilizacji wapnia i fosforu z kości, ich zwiększoną utratą w moczu, utratą łaknienia, zaburzeniami rytmu serca oraz wapnieniem tkanek miękkich.
Metabolit 25(OH) witaminy D, doskonale odzwierciedla poziom witaminy D w organizmie, pochodzącej zarówno z diety, jak i zsyntetyzowanej w skórze. Do badania potrzebna jest niewielka ilość krwi. Wykonanie oznaczenia nie wymaga specjalnego przygotowania – nie ma potrzeby bycia na czczo, a krew można pobrać o dowolnej porze dnia.
Przygotowanie do badania: Pacjent nie musi być na czczo. Na badanie należy zgłosić się w godzinach pracy laboratorium
U pacjentów z przewlekłymi chorobami nerek występuje zmniejszenie syntezy aktywnej postaci witaminy D w nerkach. Leki obniżające stężenie cholesterolu upośledzają wchłanianie witaminy D z przewodu pokarmowego. Warto pamiętać o chorobach gastroenterologicznych (mukowiscydoza, choroba Leśniowskiego-Crohna, choroba Whipple’a), hamujących wchłanianie witaminy D z przewodu pokarmowego oraz o lekach, przyspieszających jej katabolizm. Do grupy leków przyspieszających metabolizm witaminy D należą leki przeciwpadaczkowe, leki stosowane po przeszczepieniach i w terapii zespołu nabytego niedoboru odporności, a także często podawane glikokortykosteroidy.
Czas oczekiwania na wynik: 1 dzień roboczy
