Ostre biegunki wirusowe stanowią istotny problem zdrowotny w krajach rozwiniętych i rozwijających się. Są one jedną z najczęstszych dolegliwości w okresie wczesnego dzieciństwa. Mogą mieć różną postać – od bezobjawowej z nudnościami oraz bólami brzucha aż do pełnoobjawowej, której towarzyszą wymioty, biegunka oraz ogólne osłabienie. Są one szczególnie niebezpieczne u małych dzieci, osób starszych oraz osób z zaburzeniami odporności. Okres jesienno-zimowy to czas w którym występuje największe nasilenie infekcji wirusami chorobotwórczymi. Do najczęstszych przyczyn biegunek pochodzenia wirusowego należą infekcje rota- , adeno- i norowirusami. Laboratorium MEDICA poszerzyło swoją ofertę o szybki jakościowy test immunochromatograficzny służący do wykrywania antygenów norowirusów, adenowirusów i rotawirusów w próbce kału. Wynik badania dostępny jest tego samego dnia w którym dostarczono materiał do badania.
Rotawirusy
Rotawirusy to małe kuliste wirusy należące do rodziny Reoviridae wywołujące stan zapalny żołądka i jelit. Tworzą one 7 oddzielnych grup antygenowych (A – G), z których dla ludzi zaraźliwe są A, B i C (najpowszechniejsza jest grupa A – jest przyczyną ok. 90% biegunek o etiologii rotawirusowej). Są najczęstszą przyczyną ostrych biegunek u niemowląt i dzieci do 2 roku życia. Okres wylęgania infekcji rotawirusowej wynosi 2-4 dni, a choroba zwykle trwa 4-10 dni (sporadycznie może się przedłużać do kilku tygodni). Do zakażenia może dojść drogą fekalno-oralną, drogą kropelkową oraz przez kontakt z zakażonymi powierzchniami. Główne objawy zakażenia rotawirusami to:
- wodnista biegunka
- wymioty
- gorączka
- śluz w stolcu
- ból głowy
- skurcze w okolicy brzucha
- w ciężkich przypadkach może dojść do odwodnienia organizmu oraz zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej
Zakażenie ma często przebieg epidemiczny i zachodzi w skupiskach dzieci: żłobkach i przedszkolach. W klimacie umiarkowanym zachorowania wywołane przez rotawirusy mają charakter sezonowy i osiągają swój szczyt jesienią i zimą.
Ludzki organizm wytwarza odporność po każdej infekcji wywołanej tą grupą wirusów, dlatego zakażenia rotawirusowe są rzadkie u dorosłych i najczęściej mają łagodny przebieg.
Adenowirusy
Adenowirusy są szeroko rozpowszechnione w przyrodzie i są przyczyną chorób układu oddechowego, oczu oraz przewodu pokarmowego. Zakażenia adenowirusami stanowią aż 13% wszystkich infekcji wirusowych u człowieka. Do zakażenia może dojść drogą fekalno-oralną lub drogą kropelkową. Sporadycznie źródłem zakażenia może być zanieczyszczona woda. Ludzkie adenowirusy podzielono na 6 grup (A-F). Stanowią one drugi (zaraz po rotawirusach) czynnik etiologiczny biegunek u niemowląt i dzieci do 2 roku życia. Okres wylęgania infekcji adenowirusowej wynosi 1-2 dni, a choroba zwykle ustępuje po 11-14 dniach. Główne objawy zakażenia adenowirusami to:
- wodnista biegunka, bez krwawych podbiegnięć
- wymioty
- gorączka
- śluz w stolcu
- tkliwość brzucha
W przeciwieństwie do zakażeń rotawirusami rzadkie są infekcje w obrębie jednej rodziny. Zakażenie zazwyczaj ma charakter samoograniczający się i nie wykazuje sezonowości.
Norowirusy
Norowirusy należą do rodzaju Caliciviridaeto. Uznawane są za wiodącą przyczynę występowania nieżytu żołądka i jelit na świecie – wywołują około 90% zakażeń niebakteryjnych na świecie. Norowirusy określa się czasem skrótem SRSV (small round structured viruses). Często używa się także terminu winter vomiting disease (dosłownie „zimowa choroba żołądka” albo „zimowe wymioty”), ponieważ w klimacie umiarkowanym zachorowania wywołane przez norowirusy mają charakter sezonowy i osiągają swój szczyt zimą. Do zakażenia może jednak dojść o dowolnej porze roku.
Norowirusem można zarazić się przez kontakt z zarażoną osobą, przez kontakt z powierzchniami lub przedmiotami skażonymi cząsteczkami wirusa. Źródłem zakażenia może być zanieczyszczona woda (pitna, w basenie), ale również świeże (lub mrożone) warzywa i owoce nie poddane obróbce cieplnej, które mogły ulec zakażeniu norowirusem na etapie zbioru, skupu lub produkcji. Często źródłem infekcji są ostrygi.
Okres wylęgania infekcji norowirusowej wynosi 1-2 dni, a choroba zwykle trwa od 24 do 60 godzin, natomiast u małych dzieci może przedłużyć się do 7 dni. Pierwszym objawem zakażenia norowirusem jest zwykle nagły atak mdłości, po którym następują wymioty i wodnista biegunka. U niektórych osób mogą się także pojawić: niewysoka gorączka, bóle głowy, skurcze żołądka i bóle kończyn. U małych dzieci i osób starszych może dojść do odwodnienia organizmu oraz zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej.
Po zachorowaniu ludzki organizm wytwarza odporność, która utrzymuje się zaledwie 14 tygodni, dlatego infekcja wywołana norowirusami może wystąpić wielokrotnie.
Do zakażenia norowirusami dochodzi najczęściej w dużych skupiskach ludzi, ponieważ wirus bardzo łatwo przenosi się z człowieka na człowieka.
Oferowany przez nasze laboratorium test jest immunochromatograficznym testem jakościowym służącym do wykrywania antygenów norowirusów, adenowirusów i rotawirusów w próbce kału. Umożliwia on szybką wstępną diagnostykę zakażenia rotawirusami, adenowirusami i/lub norowirusami, a tym samym wdrożenie właściwego postępowania terapeutycznego w krótkim czasie, co jest bardzo istotne w przypadku małych dzieci i osób starszych. Należy jednak pamietać, że ostateczna diagnoza powinna być dokonywana wyłącznie przez lekarza w oparciu o stan kliniczny pacjenta oraz wyniki testów laboratoryjnych.
Materiałem do badania jest próbka kału. Kał przeznaczony do pobrania materiału powinien zostać oddany na czysty papier toaletowy. Nie powinno się oddawać kału do muszli klozetowej, ponieważ woda i mocz mogą spowodować zanieczyszczenie próbki, a środki chemiczne mogą interferować w oznaczeniu. Porcję kału wielkości orzecha laskowego należy pobrać z różnych miejsc tej samej próbki kału za pomocą łopatki dołączonej do specjalnego jednorazowego opakowania. Ze względu na możliwość fermentacji, standardowy pojemnik na kał, powinien być wypełniony najwyżej do 2/3 jego pojemności. Pobrane próbki kału należy dostarczyć do laboratorium możliwie jak najszybciej od momentu pobrania (w ciągu 2 godzin). Wynik testu dostępny jest tego samego dnia w którym dostarczono materiał do badania.