Na tropie nowotworów kobiecych …

piątek, 28 lut 2025 |

Nowotwory kobiecych narządów płciowych są najpowszechniejszymi nowotworami wśród kobiet. Znaczny odsetek nowotworów ginekologicznych stanowią nowotwory złośliwe. Ich rokowanie oraz wyniki leczenia są ściśle zależne od stadium zaawansowania choroby i wczesnego jej rozpoznania. Warunkiem wczesnego wykrycia wielu nowotworów narządów płciowych są regularne badania profilaktyczne.

Diagnostyka chorób nowotworowych

Diagnostyka chorób nowotworowych stanowi wyzwanie dla współczesnej medycyny. Opiera się głównie na badaniach obrazowych i histopatologicznych. W ostatnich latach wysiłki naukowców koncentrują się na poszukiwaniu związków chemicznych, których w zdrowym organizmie nie ma wcale lub występują w niewielkiej ilości, a które pojawiałyby się w organizmie na samym początku procesu nowotworzenia i jednocześnie ich obecność łatwo byłoby wykryć. Substancje takie nazywamy biochemicznymi markerami nowotworowymi. Postępy w odkrywaniu i poznawaniu markerów biologicznych przyczyniły się do dostarczenia dodatkowych narzędzi, które są pomocne nie tylko w diagnostyce chorób nowotworowych, ale także w przewidywaniu skuteczności i przebiegu stosowanej terapii przeciwnowotworowej oraz wykrywaniu ewentualnej wznowy choroby. 

 

Zadbaj o Swoje Zdrowie!

Dbałość o zdrowie jest ważne i można się nim długo cieszyć dzięki krótkim i prostym badaniom! Kontrolne badania profilaktyczne oraz okresowe wizyty lekarskie stanowią fundament czujności onkologicznej. Im wcześniej choroba zostanie rozpoznana, tym szybciej uda wdrożyć się odpowiednią terapię, a szanse na pełne wyleczenie będą większe. Wczesne wykrycie niepokojących zmian w wielu przypadkach pozwala na zastosowanie mniej agresywnych form leczenia onkologicznego, skrócenie czasu trwania terapii oraz zmniejszenie jej uciążliwości. 

 

Zmniejszeniu ryzyka zachorowania na nowotwory sprzyja zdrowy tryb życia, charakteryzujący się dietą bogatą w warzywa i owoce, utrzymywaniem odpowiedniej masy ciała, zażywaniem aktywności fizycznej, ograniczeniem spożywania wysokoprocentowego alkoholu oraz zrezygnowaniem z wyrobów tytoniowych. Profilaktyka to inwestycja w Twoją przyszłość!

RAK JAJNIKA

Rak jajnika jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych ginekologicznych chorób złośliwych i czwartą z najczęstszych przyczyn śmierci w wyniku zachorowania na raka u kobiet. Światowe raporty epidemiologiczne wskazują na stały wzrost tendencji do zachorowania na ten nowotwór. Rocznie dotyka on ok. 3500 Polek, spośród których 80% ma więcej niż 50 lat. Oprócz dojrzałego wieku, rozwojowi raka jajnika sprzyja duża ilość owulacji oraz nosicielstwo mutacji genów BRCA1 i BRCA 2. Rokowania zależą przede wszystkim od stopnia zaawansowania klinicznego choroby, a niestety u wielu pacjentek w momencie wykrycia choroba jest w stadium wysoce zaawansowanym. Główną przyczyną takiego stanu jest to, że rak jajnika w najwcześniejszych, rokujących największą szansą wyleczenia stadiach przebiega przeważnie bezobjawowo lub objawy są bardzo słabo wyrażone i łatwe do zlekceważenia. Pojawienie się pierwszych objawów klinicznych skłaniających do wizyty u lekarza jest już najczęściej manifestacją guza o wysokim stopniu zaawansowania klinicznego. 

TEST ROMA

Test ROMA jest najnowszym narzędziem do oceny prawdopodobieństwa, że wykryty guz przydatków jest złośliwym, nabłonkowym nowotworem jajnika. Łączne oznaczenie HE4 i CA 125 zwiększa czułość diagnostyczną w stosunku do obu oznaczeń wykonywanych pojedynczo. Jednocześnie pozwala na różnicowanie przypadków niskiego i wysokiego ryzyka zachorowania na nabłonkowego raka jajnika oraz sygnalizuje potrzebę wdrożenia specjalistycznych procedur leczniczych, znacznie zwiększających przeżywalność pacjentek.

Na test ROMA składa się:

CA125
  • Jest najlepiej poznanym i powszechnie wykorzystywanym w diagnostyce onkologicznej markerem raka jajników. 
  • Stopień wzrostu, jak i częstość występowania podwyższonych stężeń tego parametru w surowicy kobiet zależy od typu histologicznego raka.
  • Badanie CA 125 jest uzupełnieniem badania ginekologicznego i przezpochwowego USG.

HE4
  • Marker ten wykazuje dużą swoistość dla raka nabłonkowego jajnika, zwłaszcza we wczesnych stadiach rozwoju. 
  • Podwyższone wartości występują tylko u niewielkiego odsetka pacjentek chorych na łagodne nowotwory jajnika, w związku z tym badanie to to pozwala z większym prawdopodobieństwem odsiać zmiany łagodne od złośliwych.

Algorytm ROMA
  • Statystyczne oszacowanie ryzyka zachorowania na złośliwy guz jajnika, przy zastosowaniu tzw. algorytmu ROMA z uwzględnieniem statusu menopauzalnego kobiety.

RAK PIERSI

 

Rak piersi na świecie stał się jednym z najpowszechniejszych nowotworów – choruje 1 na 10 kobiet. Jest najczęściej diagnozowaną chorobą nowotworową i drugą nowotworową przyczyną śmierci wśród Polek – szacuje się, że z jego powodu rocznie w naszym kraju umiera ok. 5000 kobiet.  Ryzyko zachorowania wzrasta wraz z wiekiem kobiety – aż 80% zachorowań na raka piersi występuje u kobiet po 50 roku życia. Rak piersi to najlepiej poznany nowotwór
w zakresie epidemiologii, biologii i profilaktyki, dla którego dostępne jest wiele opcji terapeutycznych pozwalających na całkowite wyleczenie lub istotną poprawę stanu zdrowia. Niestety, zazwyczaj rak piersi przez długi okres rozwija się bezobjawowo i bezboleśnie, dlatego u wielu pacjentek w momencie wykrycia choroba jest w znacznym stadium zaawansowania klinicznego. 

 

CA 15.3

Antygen CA 15-3 stał się szeroko uznanym markerem raka piersi wywodzącego się z przewodu mlekowego i/lub z gruczołów mlecznych zrazików.  Jest glikoproteiną wytwarzaną zarówno przez prawidłowe komórki gruczołu piersiowego,  jak i  często, w znacznie większych ilościach, przez komórki raka piersi. Podwyższone stężenie CA 15-3 występuje u ok. 10% kobiet z rakiem piersi bez przerzutów oraz u ok. 70% pacjentek z odległymi przerzutami. 

Zdrowie zapisane w genach – mutacja BRCA1 i BRCA2

W połowie lat 90. XX. wieku analiza współzależności występowania w niektórych rodzinach raka piersi i jajnika doprowadziła do identyfikacji genów BRCA1 i BRCA2.  Geny te warunkują procesy naprawy DNA. Genetyczna predyspozycja zachorowania na nowotwór piersi i/lub jajnika związana jest najczęściej z mutacjami w tych genach. Mutacje w genach BRCA1 i/lub BRCA2 można zidentyfikować wykonując badanie genetyczne z krwi metodą PCR. Badanie to umożliwia diagnostykę 8 najczęstszych mutacji genu BRCA1 i BRCA2 w populacji polskiej. Osoby będące nosicielami mutacji w określonych genach są obciążone zwiększonym ryzykiem zachorowania na nowotwór. Pacjenci, u których za pomocą badania genetycznego stwierdzono zwiększoną predyspozycję genetyczną do rozwoju nowotworów złośliwych, powinni zostać objęci szczególną opieką i obserwacją onkologiczną.

Badanie na obecność mutacji w genie BRCA1 i BRCA2 jest wskazane przede wszystkim u osób u których:
  • w dwóch pokoleniach wystąpiły przypadki nowotworów złośliwych
  • w rodzinie zdiagnozowano raka piersi przed 50 rokiem życia, lub nowotwór u co najmniej 2 osób
  • w rodzinie wystąpiły przypadki równoczesnego raka piersi i jajnika lub obustronnego piersi u kobiet
  • wśród krewnych wystąpiły przypadki zachorowań na raka jajnika

A także:

  • u kobiet stosujących antykoncepcję hormonalną lub hormonalną terapię zastępczą, u których w rodzinie zdarzały się przypadki zachorowań na raka sutka i/lub jajnika
  • młodych kobiet stosujących lub planujących stosowanie antykoncepcji hormonalnej, jeżeli pojawiły się u nich jakiekolwiek zmiany w piersiach lub jajnikach
  • u kobiet mających jakiekolwiek zmiany w piersiach lub jajnikach, u których w rodzinie odnotowano przypadki zachorowań na raka

Jak należy przygotować się do badania?

 Na uzyskany wynik badania może wpływać wiele czynników niezwiązanych z procesem nowotworowym, dlatego bardzo ważne jest odpowiednie przygotowanie do badania.

Test ROMA i CA 15.3

  • Pacjentka nie musi być na czczo.
  • Na badanie można się zgłaszać w godzinach pracy laboratorium.
  • Zaleca się wykonanie badania w stanie pełnego zdrowia, tzn. bez przeziębienia, gorączki itp. 
  • W okresie poprzedzającym badanie zaleca się prowadzić higieniczny tryb życia, unikać alkoholu, papierosów, kawy i innych używek, starać się unikać stresu oraz nadmiernego wysiłku fizycznego.
  • W dniu badania pacjentka nie powinna być w trakcie krwawienia miesięcznego, a od badania ginekologicznego i/lub stosunku seksualnego powinno upłynąć 48 godzin.

 

Mutacja BRCA1 i BRCA2

  • Pacjentka nie musi być na czczo.
  • Na badanie można zgłaszać się w każdą środę między godziną 6:30 a 10:30. Pacjent zgłaszający się na badanie powinien mieć ze sobą dokument tożsamości.
  • Krew do badania pobierana jest wyłącznie w środy w godz. 6:30-10:30.

WARTO PAMIĘTAĆ!

Wszystkie wyniki badań w kierunku biochemicznych markerów nowotworowych oraz badań w kierunku predyspozycji genetycznych zawsze powinien interpretować lekarz, który podejmie decyzję o dalszym postępowaniu diagnostyczno-terapeutycznym.

Należy pamiętać, że wynik badania w kierunku biochemicznych markerów nowotworowych może być fałszywie dodatni, a przyczyną podwyższonych poziomów markerów bywają niegroźne choroby. Ponadto poziom niektórych biochemicznych markerów może wzrosnąć dopiero w zaawansowanym stadium choroby nowotworowej.

Newsletter

Newsletter

Zapisz się do Naszej listy kontaktowej, aby raz w tygodniu otrzymywać aktualności z Naszej strony, oraz informacje o najnowszych Promocjach!

Dziękujemy za zapisanie się do Neszego Newslettera!