Miło nam jest Państwa poinformować, że w naszym laboratorium pojawił się nowy, w pełni zautomatyzowany analizator Compact Max firmy Stago służący do diagnostyki zaburzeń układu krzepnięcia i fibrynolizy.
Krzepnięcie krwi jest procesem fizjologicznym, który zapobiega nadmiernej utracie krwi w wyniku uszkodzenia naczyń krwionośnych. W procesie tym biorą udział płytki krwi, tzw. osoczowe czynniki krzepnięcia oraz ich inhibitory i aktywatory. To właśnie dzięki nim, gdy się skaleczymy lub doznamy urazu, sącząca się krew zmienia postać z płynnej na stałą i dochodzi do wytworzenia skrzepu. Czasami jednak funkcjonowanie tego procesu jest zaburzone.W konsekwencji może prowadzić to do spontanicznych, obfitych i przedłużających się krwawień lub skłonności do nadmiernego krzepnięcia krwi, czyli powstawania zakrzepów i zatorów. Badania z zakresu koagulologii wykorzystywane są nie tylko w diagnostyce zaburzeń hemostazy, ale także do monitorowania leczenia antykoagulantami doustnymi lub heparyną.
Nowy aparat – nowe możliwości…
Oprócz podstawowych badań takich jak INR, czas protrombinowy, APTT, fibrynogen, czas trombinowy, aparat daje możliwość wykonania oznaczeń z zakresu koagulologii specjalistycznej:
- Białko C – badanie aktywności białka C jest zalecane wraz z innymi badaniami nadkrzepliwości krwi, w celu ustalenia przyczyny wystąpienia incydentu zakrzepowo-zatorowego oraz oceny ryzyka ponownego wystąpienia epizodu. Badanie to jest szczególnie istotne w przypadku, gdy incydent ten miał miejsce u osoby poniżej 5o. roku życia bez widocznych przyczyn lub wystąpił w nietypowym miejscu, takim jak wątroba, nerki, miednica, naczynia krwionośne gałki ocznej.
- Białko S – badanie aktywności białka S jest zalecane wraz z innymi badaniami nadkrzepliwości krwi, w celu ustalenia przyczyny wystąpienia incydentu zakrzepowo-zatorowego oraz oceny ryzyka ponownego wystąpienia epizodu. Badanie to jest szczególnie istotne w przypadku, gdy incydent ten miał miejsce u osoby poniżej 5o. roku życia bez widocznych przyczyn lub wystąpił w nietypowym miejscu, takim jak wątroba, nerki, miednica, naczynia krwionośne gałki ocznej.
- Antytrombina III – badanie aktywności antytrombiny zleca się wraz z innymi badaniami koagulologicznymi (takimi jak białko C, białko S i antykoagulant toczniowy) wykonywanymi w celu zdiagnozowania przyczyny nawracającej zakrzepicy żylnej. Badaniem pierwszego rzutu jest oznaczenie aktywności antytrombiny. Badanie to ocenia jej funkcję i może służyć jako test przesiewowy w diagnostyce jej niedoborów. Ponadto badanie aktywności antytrombiny III jest wykonywane, gdy pacjent nie reaguje odpowiednio na leczenie heparyną. Pacjenci z niedoborem antytrombiny mogą wykazywać oporność na leczenie heparyną niefrakcjonowaną i drobnocząsteczkową, ponieważ działanie przeciwkrzepliwe heparyny jest zależne od obecności antytrombiny. Aby osiągnąć efekt terapeutyczny należy w takich przypadkach zwiększyć dawkę leku.
- Antykoagulant tocznia DRVVT – badanie antykoagulantu toczniowego zleca się w celu ustaleniu przyczyn zakrzepicy, poronień nawykowych lub przedłużonego APTT. Badanie można zlecić razem z oznaczeniem przeciwciał antykardiolipinowych i przeciw beta2-glikoproteinie I w celu rozpoznania zespołu antyfosfolipidowego.
Warto pamiętać…
Polskie Towarzystwo Ginekologiczne rekomenduje przeprowadzenie wywiadu w kierunku trombofilii (podwyższonej skłonności do tworzenia się zakrzepów) u wszystkich kobiet z powtarzającymi się poronieniami. Obejmuje on pytania z zakresu występowania choroby zakrzepowo-zatorowej, udarów, zawałów, zakrzepicy żylnej oraz choroby wieńcowej zarówno u pacjentki, jak i u jej krewnych pierwszego stopnia. Dodatni wywiad obliguje do diagnostyki w kierunku mutacji typu Leiden czynnika V, mutacji genu protrombiny, stężenia antytrombiny III oraz aktywności białka C i białka S wolnego. Leczenie kobiet z poronieniami nawracającymi i trombofilią wrodzoną polega na stosowaniu aspiryny i heparyny drobnocząsteczkowej przed zajściem w kolejną ciążę i przez wszystkie trymestry ciąży. Leki odstawia się na krótko przed samym porodem. Ciąża kobiety ze zdiagnozowaną trombofilią to ciąża wymagająca szczególnej troski.
Wszystkie badania oceniające funkcjonowanie układu krzepnięcia i fibrynolizy wymagają odpowiedniego przygotowania pacjenta…
W dniu poprzedzającym pobranie krwi, pacjent powinien stosować lekkostrawną i niskotłuszczową dietę oraz powstrzymać się od używek. Należy uwzględnić pokarmy i suplementy diety bogate w witaminę K i „potencjalnie” przeciwzakrzepowe. W dniu badania nie zaleca się picia kawy i palenia papierosów. W przypadku nawracających epizodów zakrzepowo-zatorowych krew należy pobrać przed rozpoczęciem leczenia przeciwzakrzepowego lub po upływie odpowiednio długiego czasu po jego zakończeniu (1-2 tygodnie). Takie postępowanie diagnostyczne wynika z tego, że zarówno proces chorobowy jak i leczenie przeciwzakrzepowe wpływają na uzyskiwane wyniki. Niewskazane jest wykonywanie badań w czasie infekcji. Na pobranie krwi należy zgłaszać się w godzinach porannych.
Jaki jest czas oczekiwania na wyniki badań z zakresu koagulologii?
Czas oczekiwania na wyniki badań z zakresu:
- koagulologii podstawowej (INR, czas protrombinowy, APTT, fibrynogen, czas trombinowy) – 1 dzień roboczy
- koagulologii specjalistycznej (białko C, białko S, antytrombina III, antykoagulant tocznia DRVVT) – 5 dni roboczych
