Październik – Miesiąc Walki z Rakiem Piersi

Rak piersi na świecie stał się jednym z najpowszechniejszych nowotworów – choruje 1 na 10 kobiet. Jest najczęściej diagnozowaną chorobą nowotworową i drugą nowotworową przyczyną śmierci wśród Polek – szacuje się, że z jego powodu rocznie w naszym kraju umiera ok. 5000 kobiet.  Ryzyko zachorowania wzrasta wraz z wiekiem kobiety – aż 80% zachorowań na raka piersi występuje u kobiet po 50 roku życia. Rak piersi to najlepiej poznany nowotwór w zakresie epidemiologii, biologii i profilaktyki, dla którego dostępne jest wiele opcji terapeutycznych pozwalających na całkowite wyleczenie lub istotną poprawę stanu zdrowia. Niestety, zazwyczaj rak piersi przez długi okres rozwija się bezobjawowo i bezboleśnie, dlatego u wielu pacjentek w momencie wykrycia choroba jest w znacznym stadium zaawansowania klinicznego. 

W połowie lat 90. XX. wieku analiza współzależności występowania w niektórych rodzinach raka piersi i jajnika doprowadziła do identyfikacji genów BRCA1 i BRCA2.  Geny te warunkują procesy naprawy DNA. Genetyczna predyspozycja zachorowania na nowotwór piersi i/lub jajnika związana jest najczęściej z mutacjami w tych genach. Mutacje w genach BRCA1 i/lub BRCA2 można zidentyfikować wykonując badanie genetyczne z krwi metodą PCR. Badanie to umożliwia diagnostykę 8 najczęstszych mutacji genu BRCA1 i BRCA2 w populacji polskiej. Osoby będące nosicielami mutacji w określonych genach są obciążone zwiększonym ryzykiem zachorowania na nowotwór. Pacjenci, u których za pomocą badania genetycznego stwierdzono zwiększoną predyspozycję genetyczną do rozwoju nowotworów złośliwych, powinni zostać objęci szczególną opieką i obserwacją onkologiczną.

Badanie na obecność mutacji w genie BRCA1 i BRCA2 jest wskazane przede wszystkim u osób u których:

• w dwóch pokoleniach wystąpiły przypadki nowotworów złośliwych
• w rodzinie zdiagnozowano raka piersi przed 50 rokiem życia, lub nowotwór u co najmniej 2 osób
• w rodzinie wystąpiły przypadki równoczesnego raka piersi i jajnika lub obustronnego piersi u kobiet
• wśród krewnych wystąpiły przypadki zachorowań na raka jajnika

A także:

• u kobiet stosujących antykoncepcję hormonalną lub hormonalną terapię zastępczą, u których w rodzinie zdarzały się przypadki zachorowań na raka sutka i/lub jajnika
• młodych kobiet stosujących lub planujących stosowanie antykoncepcji hormonalnej, jeżeli pojawiły się u nich jakiekolwiek zmiany w piersiach lub jajnikach
• u kobiet mających jakiekolwiek zmiany w piersiach lub jajnikach, u których w rodzinie odnotowano przypadki zachorowań na raka

Dbałość o zdrowie jest ważne i można się nim długo cieszyć dzięki krótkim i prostym badaniom! Kontrolne badania profilaktyczne oraz okresowe wizyty lekarskie stanowią fundament czujności onkologicznej. Im wcześniej choroba zostanie rozpoznana, tym szybciej uda wdrożyć się odpowiednią terapię, a szanse na pełne wyleczenie będą większe. Wczesne wykrycie niepokojących zmian w wielu przypadkach pozwala na zastosowanie mniej agresywnych form leczenia onkologicznego, skrócenie czasu trwania terapii oraz zmniejszenie jej uciążliwości.

Rak piersi cechuje się dobrym rokowaniem, jednak kluczowy jest czas wykrycia choroby i szybkie rozpoczęcie terapii. 

Dlatego każda kobieta powinna:

• prowadzić zdrowy tryb życia (dobrze zbilansowana dieta, aktywność fizyczna, brak nałogów),
• raz w miesiącu przeprowadzać samobadanie piersi, które pozwala szybko zauważyć zachodzące zmiany w wyglądzie i strukturze piersi,
• zgłaszać się na regularne badania profilaktyczne – mammografia lub USG piersi przeprowadzane regularnie stanowią podstawę profilaktyki i pozwalają na wczesne wykrycie choroby,
• wykonać badanie w kierunku mutacji w genach BRCA1 i BRCA2, które pozwala stwierdzić zwiększoną predyspozycję genetyczną do rozwoju raka piersi i jajnika.