Profil wątrobowy – Rabat 20%

Bilirubina jest pomarańczowo-żółtym barwnikiem żółciowym. Stanowi produkt degradacji części porfirynowej hemu (głównie hemoglobiny), który uwalniany jest ze zniszczonych krwinek czerwonych w układzie siateczkowo-śródbłonkowym (wątroby, śledziony i szpiku kostnego). Na bilirubinę całkowitą składa się pula bilirubiny wolnej/niesprzężonej i pula bilirubiny związanej/sprzężonej. W fizjologicznych warunkach stosunek bilirubiny wolnej do związanej wynosi 2:1. Oznaczenie poziomu bilirubiny całkowitej u dorosłych i starszych dzieci znalazło zastosowanie w rozpoznawaniu, różnicowaniu oraz monitorowaniu przebiegu chorób wątroby, dróg żółciowych oraz zespołów hemolitycznych. Podwyższone stężenie bilirubiny całkowitej w surowicy krwi nazywane jest hiperbilirubinemią. Bilirubina gromadzi się we krwi i zaczyna dyfundować do tkanek, co objawia się zażółceniem powłok skórnych.

Aminotransferaza asparaginianowa jest narządowo nieswoistym i wielofunkcyjnym enzymem. Podstawową fizjologiczną rolą tego enzymu jest synteza L-asparaginianu (L-Asp), który jest niezbędny w wielu ważnych procesach metabolicznych. Oznaczenie aktywności AST znalazło zastosowanie jako test przesiewowy w rozpoznawaniu, ocenie stopnia ciężkości oraz w diagnostyce różnicowej chorób wątroby. Ponadto jest wykorzystywane do oceny skuteczności stosowanej terapii i monitorowania leczenia lekami potencjalnie szkodliwymi dla wątroby. Główną przyczyną wzrostu aktywności tego enzymu w surowicy krwi są ostre stany zapalne wątroby. W wyniku uszkodzenia wątroby dochodzi do uwolnienia aminotransferazy alaninowej do krwi, zwykle zanim pojawią się wyraźne objawy kliniczne, takie jak żółtaczka (zażółcenie skóry oraz białkówek oczu). AST nie jest enzymem swoistym tylko dla wątroby, dlatego nieznacznie lub umiarkowanie podwyższona jego aktywność w surowicy krwi może być związana z chorobami innych narządów.

Aminotransferaza alaninowa jest enzymem cytoplazmatycznym, narządowo niespecyficznym, który bierze udział w przemianach białek. Oznaczenie aktywności ALT znalazło zastosowanie jako test przesiewowy w rozpoznawaniu, ocenie stopnia ciężkości oraz w diagnostyce różnicowej chorób wątroby. Ponadto jest wykorzystywane do monitorowania i oceny skuteczności stosowanej terapii. W wyniku uszkodzenia wątroby dochodzi do uwolnienia aminotransferazy alaninowej do krwi, zwykle zanim pojawią się wyraźne objawy kliniczne, takie jak żółtaczka (zażółcenie skóry oraz białkówek oczu).

Wzrost aktywności fosfatazy alkalicznej jest charakterystycznym objawem cholestazy wewnątrz- lub zewnątrzwątrobowej. Cholestazę rozpoznaje się, jeśli jednocześnie zwiększa się aktywność GGTP (w przeciwieństwie do schorzeń kostnych). Przyczyną cholestazy wewnątrzwątrobowej jest najczęściej polekowe, wirusowe lub alkoholowe zapalenie wątroby, a zewnątrzwątrobowej – kamica przewodu żółciowego lub rak trzustki.

GGTP jest enzymem związanym z błonami siateczki śródplazmatycznej komórek nabłonka dróg żółciowych, wątroby, trzustki, jelita i nerki. Odpowiada za transport aminokwasów przez błony komórkowe. Jego główną funkcją w organizmie jest przenoszenie reszty gamma-glutamylowej na aminokwasy lub małe peptydy. GGTP obecne w surowicy krwi jest głównie pochodzenia wątrobowego. Oznaczenie aktywności tego enzymu jest najbardziej czułym lecz mało swoistym markerem nieprawidłowości w obrębie przewodów transportujących żółć z wątroby do jelit. Nie pozwala na różnicowanie przyczyn uszkodzenia wątroby, ponieważ wzrost aktywności tego enzymu jest obserwowany w wielu chorobach wątroby o różnym podłożu. W schorzeniach wątroby zwiększenie aktywności GGTP jest silnie skorelowana ze wzrostem aktywności fosfatazy alkalicznej (ALP).

Kwasy żółciowe stanowią końcowy produkt metabolizmu cholesterolu. Należą do związków organicznych syntetyzowanych i przekształcanych w wątrobie, skąd wydalane są do żółci i gromadzone w pęcherzyku żółciowym. W trakcie spożywania pokarmów pełnią one funkcję emulgatorów ułatwiających transport i wchłanianie tłuszczów, cholesterolu i innych substancji rozpuszczalnych w tłuszczach, takich jak witaminy A, D3, E, K. W jelicie cienkim ok. 95 % kwasów żółciowych jest wchłaniana zwrotnie do krwi i następnie wyłapywana przez wątrobę. Tam są one ponownie przekształcane i wydalane do żółci. Kwasy żółciowe poza wspomaganiem trawienia, odpowiadają za eliminację nadmiaru cholesterolu z organizmu, modulację motoryki przewodu pokarmowego oraz stan flory bakteryjnej jelit. Ponadto wykazują pewne właściwości podobne do substancji hormonalnych. Metabolizm kwasów żółciowych jest ściśle związany z funkcjonowaniem wątroby, ponieważ narząd ten odgrywa kluczową rolę w ich syntezie, przekształcaniu i wydalaniu do żółci. W związku z tym parametr ten znalazł zastosowanie w diagnostyce laboratoryjnej oceny czynności wątroby oraz wewnątrzwątrobowej cholestazy ciężarnych (ang. ICP – intrahepatical cholestasis of pregnancy). Ponadto jest wykorzystywany do monitorowania leczenia przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu C (WZW C). Obniżone stężenie kwasów żółciowych może być związane z upośledzeniem ich wchłaniania zwrotnego w przewodzie pokarmowym.