Rewolucja we współczesnej diagnostyce alergii
Laboratorium MEDICA poszerzyło swoją ofertę o innowacyjny ilościowy test diagnostyczny in vitro służący do oznaczania swoistych immunoglobulin E wobec 120 ekstraktów i ponad 170 molekuł alergenowych. Test ALEX2 oparty jest na zgłoszonej do opatentowania technologii nanocząsteczek, na których prezentowane są poszczególne alergeny tworząc makroskopową macierz. Analiza wyników testu jest wykonywana przy pomocy nowoczesnych technologii informatycznych przez wykwalifikowany personel.
Panel alergenów ALEX2 zawiera istotne źródła uczulenia i pokrywa ponad 99% wszystkich rutynowych potrzeb diagnostycznych. Pozwala na ustalenie profilu uczuleniowego pacjenta oraz na precyzyjne dobranie składu alergenowego szczepionki w celu przeprowadzenia immunoterapii swoistej. Ponadto umożliwia indywidualną ocenę ryzyka wystąpienia objawów alergicznych oraz pozwala na rozróżnienie uczulenia pierwotnego od objawów wywołanych reakcją krzyżową. Może być wykonany w każdym wieku, od niemowląt do starszych osób.
Czym jest alergia?
Alergia jest nieprawidłową, immunologiczną, nadmierną reakcją organizmu skierowaną przeciwko niepatogennym czynnikom zewnętrznym. Badania prowadzone w ramach programu ECAP (Epidemiologia Chorób Alergicznych w Polsce) wykazały, że cechy alergii deklaruje ponad 40% Polaków.
Według zaleceń EAACI (European Academy of Allergology and Clinical Immunology) z 2001 roku wyróżniamy reakcje alergiczne:
- IgE-zależne (I typ reakcji według klasyfikacji Gella i Coombsa);
- IgE-niezależne (II-IV typ reakcji według klasyfikacji Gella i Coombsa oraz inne reakcje przebiegające z aktywacją mechanizmów immunologicznych).
Reakcje alergiczne zależne od immunoglobulin w klasie E (IgE), są to natychmiastowe reakcje nadwrażliwości. Po ekspozycji na dany alergen, dochodzi to IgE-zależnego uwolnienia histaminy oraz innych mediatorów z komórek tucznych i bazofilów, co skutkuje objawami klinicznymi takimi jak astma, atopowe zapalenie spojówek, atopowe zapalenie skóry oraz objawy żołądkowo-jelitowe.
Na czym polega innowacyjność testu ALEX2?
Oznaczenie IgE swoistych dla konkretnych alergenów stanowi podstawowe narzędzie w diagnostyce laboratoryjnej alergii IgE-zależnej.
Klasyczne metody diagnostyczne oparte są na naturalnych pełnych ekstraktach alergenowych otrzymanych z surowców takich jak pyłki roślin, orzeszki ziemne, jad pszczoły, hodowle roztoczy kurzu domowego, pleśni, itp. Każdy ekstrakt zawiera szereg białek (glikoprotein), ale tylko część z nich jest alergenami. Ekstrakty różnią się zawartością alergenów, co jest związane ze zmiennością źródła z których są pozyskiwane. Istotnym problemem związanym ze stosowaniem naturalnych ekstraktów jest brak możliwości rozróżnienia uczulenia pierwotnego od reakcji krzyżowej pomiędzy alergenami. Odróżnienie tych dwóch mechanizmów ma szczególnie znaczenie dla pacjentów uczulonych na wiele czynników oraz warunkuje sposób postępowania terapeutycznego (np. dobór odpowiedniego składu szczepionki alergenowej).
Test ALEX2 jest innowacyjnym testem umożliwiającym molekularną diagnostykę alergii (CRD – component resolved diagnostics). Podstawą opracowania tej metody było poznanie właściwości i budowy poszczególnych alergenów. Każdy alergen składa się z różnych białek tzw. molekuł alergenowych, które są zdolne do wywołania uczulenia. Każda molekuła zawiera wiele epitopów, które można podzielić na:
- epitopy specyficzne dla jednego gatunku – odpowiedzialne za pierwotne uczulenie
- epitopy o strukturze aminokwasowej identycznej do epitopów pochodzących z różnych gatunków – odpowiedzialne za reakcje krzyżowe
Bardzo istotną właściwością alergenów jest stopień odporności na temperaturę i procesy trawienne. Alergeny stabilne (odporne na działanie temperatury i procesów trawiennych) mają zdolność silnego uczulenia i wywoływania groźnych dla życia objawów klinicznych. Natomiast alergeny tzw. labilne (o niskim stopniu wrażliwości na temperaturę i nie odporne na procesy trawienne) zwykle są lepiej tolerowane i wywołują łagodniejsze objawy.
Dzięki wykorzystaniu technik inżynierii genetycznej możliwe stało się wyprodukowanie alergenów rekombinowanych oraz uzyskiwanie wysoko oczyszczonych składników (molekuł) alergenowych. Test ALEX2 pozwala wykryć nie tylko rodzaj alergenu, ale również konkretne białko lub jego fragment, na które pacjent jest uczulony i określić indywidualny profil immunologiczny alergii.
Zalety testu ALEX2
Możliwość odróżnienia uczulenia pierwotnego od reakcji krzyżowych
Test ALEX2 daje możliwość odróżnienie pacjentów pierwotnie uczulonych na pyłki roślin reagujących krzyżowo na spożyte owoce i warzywa od pacjentów z występującą pierwotnie nadwrażliwością na owoce i warzywa. Ponadto pozwala wskazać, czy np. alergia na mleko krowie występuje wyłącznie po spożyciu świeżego i nieprzetworzonego termicznie mleka, czy dotyczy mleka w każdej postaci. Natomiast stwierdzenie u pacjenta alergii na owoalbuminę obecną w jajku kurzym, jest wskazaniem do wyeliminowania z diety surowego lub nieznacznie podgrzanego jajka, a także do zachowania szczególnej ostrożności podczas szczepień (w Polsce owoalbumina jest składnikiem wielu szczepionek).
Wielokierunkowa i precyzyjna diagnostyka alergii
Test ALEX2 umożliwia wielokierunkową diagnostykę alergii. Pozwala wykryć nie tylko rodzaj alergenu, ale również precyzyjnie ustalić, które białka ze źródła alergenu są rzeczywistą przyczyną objawów alergicznych, a które w ogóle nie wpływają na stymulację układu immunologicznego pacjenta.
Oszacowanie ryzyka wystąpienia poszczególnych objawów chorobowych.
Zastosowanie tej innowacyjnej metody pozwala na oszacowanie ryzyka wystąpienia poszczególnych objawów chorobowych. Wykazano, że zdiagnozowanie uczulenia na kilka epitopów alergenowych jest silnie związane z wystąpieniem znacznie groźniejszych reakcji niż uczulenie tylko na jeden epitop.
Eliminacja reakcji krzyżowych z przeciwciałami anty-CCD
U ok. 25% pacjentów system immunologiczny produkuje przeciwciała anty-CCD IgE. Do ich produkcji dochodzi po kontakcie z alergenami zawierającymi wysoce immunogenne struktury węglowodanowe nazywane CCD (ang. cross-reactive carbohydrate determinants). Struktury CCD obecne są głównie na alergenach roślinnych (pyłek roślin, warzywa, owoce), ale ich powszechne występowanie stwierdza się także na alergenach jadów owadów błonkoskrzydłych, np.: jadzie pszczoły, osy czy roztoczach kurzu domowego. Przeciwciała anty-CCD wykazują dużą reaktywność krzyżową, ze względu na podobieństwo struktur CCD pochodzących z różnych źródeł.
Obecność przeciwciał anty-CCD w surowicy pacjenta odpowiedzialna jest za trudności w interpretacji wyników pozytywnych w testach serologicznych. Mogą zawyżać wynik pozytywny u pacjentów z kliniczną alergią, a także mogą prowadzić do uzyskania wyników fałszywie pozytywnych. Warto zaznaczyć, że na obecny stan wiedzy medycznej przeciwciała anty-CCD nie są szkodliwe dla pacjenta i in vivo nie powodują żadnych dolegliwości.
Test ALEX2 zawiera inhibitor przeciwciał anty-CCD, co sprawia że nie są one zdolne do przyłączenia się do struktur CCD obecnych na alergenach. Eliminacja przeciwciał anty- CCD znacznie zmniejsza ryzyko uzyskania wyników fałszywie dodatnich.
Uzyskany wynik z testu ALEX2 jest cennym źródłem informacji dla lekarzy. Pozwala na spersonalizowaną diagnostykę pacjenta z objawami alergii. Ustalenie indywidualnego profilu uczuleniowego umożliwia precyzyjne dobranie składu alergenowego szczepionki w celu przeprowadzenia immunoterapii swoistej. Ponadto test ALEX2 daje możliwość monitorowania rozwoju tolerancji i wprowadzania zaleceń dietetycznych dla potrzeb konkretnego pacjenta, co w konsekwencji, wpływa na poprawę jakości życia alergików.
Badanie może być wykonywane w każdym wieku, zarówno niemowlętom jak i osobom starszym. Do analizy potrzebna jest niewielka ilość krwi. Na badanie można zgłaszać się cały dzień. Test nie wymaga specjalnego przygotowania tj. odstawienia leków czy bycia na czczo. W przeciwieństwie do testów skórnych, można go wykonać nawet pomimo rozległego zapalenia skóry (np. pokrzywki, wyprysku). Czas oczekiwania na wynik wynosi 24 godziny.
Należy pamiętać, że uzyskany wynik zawsze musi zostać skonsultowany ze specjalistą oraz odniesiony zarówno do historii choroby, jak i do objawów pacjenta. Samo wykrycie swoistych alergenowo przeciwciał IgE wskazuje, że dana osoba jest uczulona, a objawy tego stanu mogą się ujawnić w jakimś momencie, ale też wcale nie muszą. W przypadku alergii pokarmowych zmiana nawyków żywieniowych lub całkowita rezygnacja z jednego lub większej liczby produktów spożywczych zawsze musi być starannie zaplanowana i monitorowana, aby mieć pewność, że podstawowe składniki pokarmowe są dostarczane w wystarczających ilościach.
ALEX2 – ALLERGY EXPLORER
Test ALEX2 pozwala sprawdzić stężenie IgE specyficznych wobec 295 molekuł i ekstraktów alergenowych. Test pozwala na ustalenie profilu uczuleniowego pacjenta oraz na precyzyjne dobranie składu alergenowego szczepionki w celu przeprowadzenia immunoterapii swoistej. Ponadto umożliwia indywidualną ocenę ryzyka wystąpienia objawów alergicznych oraz pozwala na rozróżnienie uczulenia pierwotnego od objawów wywołanych reakcją krzyżową. Może być wykonany w każdym wieku, od niemowląt do starszych osób. Na badanie można zgłaszać się cały dzień. Test nie wymaga specjalnego przygotowania tj. odstawienia leków czy bycia na czczo. Czas oczekiwania na wynik wynosi 24 godziny. Więcej szczegółów na temat testu dostępne jest w siedzibie Laboratorium Analiz Medycznych MEDICA.
Szczegółowy wykaz molekuł i wyciągów alergenowych – plik do pobrania
