Wątroba i Trzustka – niezwykle zapracowane organy ludzkiego ciała. Sprawdź ich kondycję na wiosnę!

czwartek, 01 maj 2025 |
p

Schorzenia wątroby i trzustki są istotną przyczyną zachorowalności i śmiertelności człowieka. Ich częste występowanie w populacji związane jest ze stylem życia, sposobem odżywiania (obfite i tłuste posiłki) oraz działaniem czynników takich jak: alkohol, palenie papierosów, otyłość, leki, substancje toksyczne. Ważne są również predyspozycje genetyczne. Bardzo niebezpieczne są nowotworowe choroby trzustki, wątroby i dróg żółciowych oraz wirusowe zapalenie wątroby typu B i C. Wątroba i trzustka to organy, które posiadają dużą rezerwę czynnościową, co oznacza, że mogą sprawnie pracować nawet wtedy, gdy duża ich część jest uszkodzona. Narządy te przez długi czas chorują dyskretnie i „po cichu”, bardzo długo nie dając żadnych objawów.

WĄTROBA

Wątroba to największy narząd wewnętrzny organizmu – stanowi ok.3-5% całkowitej masy ciała. Znajduje się w prawym podżebrzu. Pełni około 500 różnych funkcji w organizmie. Odgrywa kluczową rolę w wielu procesach życiowych, takich jak: przemiany tłuszczów, cukrów, białek, hormonów i innych substancji trafiających do przewodu pokarmowego. Jest głównym źródłem większości białek osocza, lipoprotein i węglowodanów, uwalnianych ze swoich zasobów. Stanowi magazyn dla witamin (A, D3, B2, B3, B4, B12, K) oraz żelaza. Pełni funkcję odtruwającą poprzez neutralizację toksyn, degradację hormonów i przemianę leków. Wątroba jest również narządem o istotnych właściwościach odpornościowych.

TRZUSTKA

Trzustka to zapracowany organ, podatny na uszkodzenia wywołane przez szkodliwy tryb życia. Choć waży tylko od 70 do 100 gramów, narząd ten odgrywa kluczową rolę w procesach trawiennych białek, tłuszczów i węglowodanów, pełni funkcję w neutralizacji kwaśnej treści żołądkowej oraz wspomaga utrzymanie prawidłowej gospodarki kwasowo-zasadowej organizmu. Ponadto wytwarza hormony, które odgrywają ważną rolę w procesie przemiany materii oraz w utrzymaniu prawidłowego poziomu glukozy we krwi. Jest to organ niezwykle wrażliwy i istotny dla prawidłowego funkcjonowania całego organizmu, a choroby, które go dotykają mogą prowadzić do bardzo groźnych powikłań zagrażających nie tylko naszemu zdrowiu, ale także życiu.

Mimo ogromnemu postępowi jaki dokonał się w diagnostyce i leczeniu chorób wątroby oraz trzustki, schorzenia te nadal stwarzają niezwykłe wyzwanie dla wielu naukowców i lekarzy praktyków, ze względu na bezobjawowy przebieg wczesnych stadiów choroby. Ich częste występowanie w populacji związane jest ze stylem życia oraz sposobem odżywiania.  Badania oceniające kondycję wątroby i trzustki powinny stanowić ważny element okresowych badań profilaktycznych. Umożliwiają wczesne wykrycie wszelkich nieprawidłowości, rozszerzenie diagnostyki o badania obrazowe oraz wdrożenie leczenia.

OBJAWY STANOWIĄCE POWÓD 
DO NIEPOKOJU

r
  • znużenie, utrudniające codzienną aktywność i nasilające się w ciągu dnia,
  • bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunka,
  • wzdęcia i uczucie pełności w nadbrzuszu,
  • nieuzasadniony spadek masy ciała,
  • utrata apetytu,
  • gorączka i osłabienie,
  • zażółcenie skóry i błon śluzowych,
  • ciemny mocz i/lub odbarwiony stolec, 
  • świąd skóry.

Diagnostyka laboratoryjna schorzeń wątroby

badania oceniające funkcjonowanie wątroby

PRÓBY WĄTROBOWE

W skład prób wątrobowych wchodzi: pomiar stężenia bilirubiny całkowitej, ocena aktywności wewnątrzkomórkowych enzymów hepatocytów: AST i ALT oraz enzymów związanych z nabłonkiem dróg żółciowych: ALP i GGTP. Stanowią ważny element profilaktyki schorzeń wątroby. Ich wykonanie jest szczególnie rekomendowane osobom, które miały kontakt z czynnikami, które mogły uszkodzić ten narząd.

KWASY ŻÓŁCIOWE (TBA)

Poza wspomaganiem trawienia, odpowiadają za eliminację nadmiaru cholesterolu z organizmu, modulację motoryki przewodu pokarmowego oraz stan flory bakteryjnej jelit. Metabolizm kwasów żółciowych jest ściśle związany z funkcjonowaniem wątroby, ponieważ narząd ten odgrywa kluczową rolę w ich syntezie, przekształcaniu i wydalaniu do żółci.

ALBUMINA + FIBRYNOGEN

Wątroba jest miejscem syntezy białek osocza, w tym większości osoczowych czynników krzepnięcia. Niewydolność wątroby prowadzi do spadku stężenia białek osocza, np. albuminy oraz osoczowych czynników krzepnięcia: fibrynogen (czynnik I), protrombina (czynnik II), V, VII, IX, X, XI. Ich stężenie spada proporcjonalnie do stopnia uszkodzenia hepatocytów.

BADANIA W KIERUNKU WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU B LUB C

HBs ANTYGEN

Wirus HBV (Hepatitis B Virus) jest jednym z głównych czynników etiologicznych ostrego i przewlekłego zapalenia wątroby typu B, które nieleczone prowadzi do marskości wątroby i raka wątroby. Głównymi źródłami zakażenia HBV są krew i preparaty krwiopochodne (najmniejsze skaleczenia mogą stanowić wrota zakażenia, np. podczas wizyty u fryzjera, stomatologa, kosmetyczki, wykonywania tatuażu, dożylne podawanie narkotyków) oraz kontakty seksualne. 

ANTY - HCV

Wirus HCV (Hepatitis C Virus) jest jedną z głównych przyczyn wirusowego zapalenia wątroby typu C (WZW C) na świecie. Nazywany jest „cichym zabójcą”, ponieważ działa w ukryciu, a zakażenie przebiega bezobjawowo. Głównymi źródłami zakażenia HCV są krew i preparaty krwiopochodne (najmniejsze skaleczenia mogą stanowić wrota zakażenia, np. podczas wizyty u fryzjera, stomatologa, kosmetyczki, wykonywania tatuażu, dożylne podawanie narkotyków). Zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C (HCV) u około 80% chorych przechodzi w zakażenie przewlekłe, którego skutkiem może być włóknienie, marskość wątroby czy rak wątrobowokomórkowy.

BADANIA W KIERUNKU CHORÓB AUTOIMMUNOLOGICZNYCH WĄTROBY

PANEL WĄTROBOWY AUTOIMMUNOLOGICZNY

W skład panelu wchodzą przeciwciała: AMA M2, SP 100, gp 210, LKM 1, LC1, CENP-B, GBM, PR 3, MPO, SLA/LP.  Autoimmunologiczne choroby wątroby (ang. autoimmune liver disease, ALD) są chorobami z autoagresji. Występują gdy układ immunologiczny atakuje komórki wątroby i dróg żółciowych. Prowadzi to do trwającego całe lata procesu zapalnego w wątrobie, czego konsekwencją jest zniszczenie struktury oraz pogorszenie czynności narządu, a w efekcie nieodwracalna marskość wątroby. Aż 75% chorych na ALD stanowią kobiety. Zazwyczaj dominującą, a niekiedy jedyną i często bagatelizowaną skargą chorego jest znużenie, utrudniające codzienną aktywność i nasilające się w ciągu dnia. 

BADANIA DODATKOWE

  • Morfologia 6DIFF + płytki krwi
  • OB

Diagnostyka laboratoryjna schorzeń trzustki

badania oceniające funkcjonowanie trzustki

AMYLAZA

Amylaza jest enzymem hydrolitycznym wydzielanym głównie przez trzustkę i ślinianki. Pełni istotną rolę w trawieniu węglowodanów.
Jej głównym zadaniem jest rozkład skrobi oraz glikogenu na prostsze cukry, takie jak maltoza i glukoza. Ten proces umożliwia organizmowi efektywne wchłanianie cukrów z pożywienia. Aktywność amylazy może wzrosnąć we krwi w wyniku uszkodzenia komórek tego narządu (np. na tle zapalnym) lub zablokowania przewodów trzustkowych przez kamień lub guz nowotworowy.

Lipaza

Jest enzymem hydrolitycznym produkowanym w trzustce, który bierze udział w trawieniu tłuszczów pokarmowych w jelicie cienkim.Odgrywa również ważną rolę w utrzymaniu przepuszczalności błony komórkowej, umożliwiając komórkom wchłanianie składników pokarmowych oraz usuwanie zbędnych produktów przemiany materii. Lipaza trzustkowa jest markerem ostrego zapalenia trzustki. W porównaniu do amylazy charakteryzuje się lepszą specyficznością i czułością w stosunku do trzustki. 

GLUKOZA + INSULINA + HOMA-IR

U pacjentów cierpiących na schorzenia trzustki bardzo często dochodzi do rozwoju zaburzenia tolerancji glukozy i cukrzycy, w związku z tym u tych pacjentów rekomenduje się okresową kontrolę stężenia glukozy, insuliny w surowicy krwi oraz wskaźnika HOMA-IR.

TRÓJGLICERYDY

Najnowsze doniesienia naukowe wskazują, że wysoka wartość trójglicerydów jest nie tylko jednym z objawów zapalenia trzustki, lecz może być czynnikiem predysponującym do rozwoju tego schorzenia. W związku z tym rekomenduje się okresową kontrolę stężenia trójglicerydów w surowicy krwi.

MARKERY STANU ZAPALNEGO

Morfologia 6DIFF + płytki krwi + OB + CRP

Badania te umożliwiają rozpoznanie stanów zapalnych trzustki.

MARKERY NOWOTWOROWE

CEA + CA 19.9

Biomarkery wykorzystywane w procesie diagnozowania i monitorowania skuteczności leczenia choroby nowotworowej trzustki. Interpretacja wyników zależy w sposób zdecydowany od wielkości stężenia tych parametrów oraz sytuacji klinicznej pacjenta.

Jak należy przygotować się do badania?

Na badanie należy zgłosić się w godz:6:30-11:00.

  • Prawidłowe przygotowanie do badania ma bardzo istotny wpływ na uzyskane wyniki.
  • Pacjent powinien być co najmniej 10-12 godzin po spożyciu ostatniego posiłku.
  • Nie należy pić kawy, wody smakowej, soków.
  • Nie należy spożywać posiłków, przekąsek, warzyw i owoców, cukierków odświeżających oddech, żuć gumy, palić papierosów.
  • Zaleca się aby dzieci i osoby starsze na ok. 30 min. przed pobraniem krwi wypiły szklankę wody. W okresie letnim zalecenie to dotyczy wszystkich pacjentów.
  • Zaleca się pobieranie krwi w godzinach rannych miedzy 6:30 a 10:30
  • Pacjent przed pobraniem krwi powinien być w spoczynku 15 min.
  • Na kilka dni przed planowanym badaniem należy zachować stałą, dotychczas stosowaną dietę oraz unikać spożywania alkoholu.
  • Na wyniki badania mogą wpływać zażywane leki, zioła, suplementy diety lub inne środki farmakologiczne, dlatego, jeśli pacjent je przyjmuje, w dniu badania należy je zażyć po pobraniu krwi (chyba, że lekarz zaleci inaczej).
  • Na 48 godzin przed badaniem należy unikać nadmiernego wysiłku fizycznego oraz stresu.

Czas oczekiwania na wyniki wynosi 1 dzień roboczy z wyjątkiem PANELU WĄTROBOWEGO AUTOIMMUNOLOGICZNEGO – czas oczekiwania na wynik wynosi 7 dni roboczych.

Newsletter

Newsletter

Zapisz się do Naszej listy kontaktowej, aby raz w tygodniu otrzymywać aktualności z Naszej strony, oraz informacje o najnowszych Promocjach!

Dziękujemy za zapisanie się do Neszego Newslettera!

Pliki cookie

Ta witryna używa plików cookie, aby zapewnić najlepszą możliwą wygodę użytkowania. Informacje o plikach cookie są przechowywane w przeglądarce użytkownika i spełniają takie funkcje, jak rozpoznawanie użytkownika po jego powrocie na naszą stronę internetową oraz pomaganie naszemu zespołowi w zrozumieniu, które części strony internetowej są dla użytkownika najciekawsze i najbardziej użyteczne.

Wszystkie ustawienia plików cookie można zmienić, przechodząc do zakładek po lewej stronie.