Nowotwory kobiecych narządów płciowych są najpowszechniejszymi nowotworami wśród kobiet. Znaczny odsetek nowotworów ginekologicznych stanowią nowotwory złośliwe. Ich rokowanie oraz wyniki leczenia są ściśle zależne od stadium zaawansowania choroby i wczesnego jej rozpoznania.Warunkiem wczesnego wykrycia wielu nowotworów narządów płciowych są regularne badania profilaktyczne.
RAK JAJNIKÓW
- Jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych ginekologicznych chorób złośliwych i czwartą z najczęstszych przyczyn śmierci w wyniku zachorowania na raka u kobiet.
- W najwcześniejszych, rokujących największą szansę wyleczenia stadiach przebiega przeważnie bezobjawowo lub objawy są bardzo słabo wyrażone i najczęściej mają charakter nieswoisty.
- Rokowania zależą przede wszystkim od stopnia zaawansowania klinicznego choroby, a niestety u wielu pacjentek w momencie wykrycia choroba jest w stadium zaawansowanym.
TEST ROMA
Test ROMA (Risk of Ovarian Malignancy Algorithm) jest najnowszym narzędziem do oceny prawdopodobieństwa, że wykryty guz przydatków jest złośliwym, nabłonkowym nowotworem jajnika. Na test ROMA składa się:
CA125
- Jest najlepiej poznanym i powszechnie wykorzystywanym w diagnostyce onkologicznej markerem raka jajników.
- Stopień wzrostu, jak i częstość występowania podwyższonych stężeń tego parametru w surowicy kobiet zależy od typu histologicznego raka.
- Badanie CA 125 jest uzupełnieniem badania ginekologicznego i przezpochwowego USG.
HE4
- Marker ten wykazuje dużą swoistość dla raka nabłonkowego jajnika, zwłaszcza we wczesnych stadiach rozwoju.
- Podwyższone wartości występują tylko u niewielkiego odsetka pacjentek chorych na łagodne nowotwory jajnika, w związku z tym badanie to to pozwala z większym prawdopodobieństwem odsiać zmiany łagodne od złośliwych.
Algorytm ROMA
- statystyczne oszacowanie ryzyka zachorowania na złośliwy guz jajnika, przy zastosowaniu tzw. algorytmu ROMA. Wzór do obliczenia tego algorytmu jest uzależniony od tego, czy kobieta jest przed czy po etapie menopauzy.
Łączne oznaczenie HE4 i Ca 125 oraz wyliczenie tzw. algorytmu ROMA zwiększa czułość diagnostyczną w stosunku do obu oznaczeń wykonywanych pojedynczo i jednocześnie pozwala na różnicowanie przypadków niskiego i wysokiego ryzyka zachorowania na nabłonkowego raka jajnika. Badania te stanowią uzupełnienie badania ginekologicznego i przezpochwowego USG.
Jak należy przygotować się do badania?
Na uzyskany wynik badania może wpływać wiele czynników niezwiązanych z procesem nowotworowym, dlatego bardzo ważne jest odpowiednie przygotowanie do badania.
- Pacjentka nie musi być na czczo
- Na badanie można się zgłaszać w godzinach pracy laboratorium
- Zaleca się wykonanie badania w stanie pełnego zdrowia, tzn. bez przeziębienia, gorączki itp.
- W okresie poprzedzającym badanie zaleca się prowadzić higieniczny tryb życia, unikać alkoholu, papierosów, kawy i innych używek, starać się unikać stresu oraz nadmiernego wysiłku fizycznego
- W dniu badania pacjentka nie powinna być w trakcie krwawienia miesięcznego, a od badania ginekologicznego i/lub stosunku seksualnego powinno upłynąć 48 godzin
WARTO PAMIĘTAĆ!
Wszystkie wyniki badań w kierunku biochemicznych markerów nowotworowych zawsze powinien interpretować lekarz, który podejmie decyzję o dalszym postępowaniu diagnostyczno-terapeutycznym. Należy pamiętać, że wynik badania może być fałszywie dodatni, a przyczyną podwyższonych poziomów markerów bywają niegroźne choroby. Ponadto poziom niektórych biochemicznych markerów może wzrosnąć dopiero w zaawansowanym stadium choroby nowotworowej.
