Zapobiegaj nie czekaj! Wszystko co warto wiedzieć na temat markerów nowotworowych kobiecych narządów płciowych

czwartek, 16 lut 2023 |

Nowotwory kobiecych narządów płciowych są najpowszechniejszymi nowotworami wśród kobiet. Znaczny odsetek nowotworów ginekologicznych stanowią nowotwory złośliwe. Ich rokowanie oraz wyniki leczenia są ściśle zależne od stadium zaawansowania choroby i wczesnego jej rozpoznania.Warunkiem wczesnego wykrycia wielu nowotworów narządów płciowych są regularne badania profilaktyczne.

 

Czy wiesz, że…

RAK JAJNIKÓW
  • Jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych ginekologicznych chorób złośliwych i czwartą z najczęstszych przyczyn śmierci w wyniku zachorowania na raka u kobiet.
  • W najwcześniejszych, rokujących największą szansę wyleczenia stadiach przebiega przeważnie bezobjawowo lub objawy są bardzo słabo wyrażone i najczęściej mają charakter nieswoisty.
  • Rokowania zależą przede wszystkim od stopnia zaawansowania klinicznego choroby, a niestety u wielu pacjentek w momencie wykrycia choroba jest w stadium zaawansowanym.
RAK PIERSI
  • Na świecie stał się jednym z najpowszechniejszych nowotworów – choruje 1 na 10 kobiet. 
  • Jest najczęściej diagnozowaną chorobą nowotworową i drugą nowotworową przyczyną śmierci wśród Polek. 
  • To najlepiej poznany nowotwór w zakresie epidemiologii, biologii i profilaktyki, dla którego dostępne jest wiele opcji terapeutycznych pozwalających na całkowite wyleczenie lub istotną poprawę stanu zdrowia. 
  • Niestety, zazwyczaj rak piersi przez długi okres rozwija się bezobjawowo i bezboleśnie, dlatego u wielu pacjentek w momencie wykrycia choroba jest w znacznym stadium zaawansowania klinicznego.

Czym są biochemiczne markery nowotworowe?

Wielu nowotworom towarzyszy wzmożone wytwarzanie związków chemicznych, których w zdrowym organizmie nie ma wcale lub występują w niewielkiej ilości. Substancje takie nazywamy biochemicznymi markerami nowotworowymi. 

Biochemiczne markery nowotworowe znalazły zastosowanie na wszystkich etapach procesu diagnostyki onkologicznej:

  • badania przesiewowe (profilaktyka nowotworów złośliwych)
  • ocena stopnia zaawansowania procesu nowotworowego 
  • monitorowania terapii
  • ocena skuteczności leczenia wykluczenie lub wczesne rozpoznanie nawrotu nowotworu
  • uzupełnienie badań obrazowych i histopatologicznych 

Jakie biochemiczne markery nowotworowe mamy do dyspozycji?

TEST ROMA
  • Test ROMA jest najnowszym narzędziem do oceny prawdopodobieństwa, że wykryty guz przydatków jest złośliwym, nabłonkowym nowotworem jajnika. 
  • Na test ROMA składa się: oznaczenie HE4 i CA 125 oraz statystyczne oszacowanie ryzyka zachorowania na złośliwy guz jajnika, przy zastosowaniu tzw. algorytmu ROMA. 
  • Badanie to zwiększa czułość diagnostyczną w stosunku do obu oznaczeń wykonywanych pojedynczo i jednocześnie pozwala na różnicowanie przypadków niskiego i wysokiego ryzyka zachorowania na  nabłonkowego raka jajnika.

CA125
  • Jest najlepiej poznanym i powszechnie wykorzystywanym w diagnostyce onkologicznej markerem raka jajników. 
  • Stopień wzrostu, jak i częstość występowania podwyższonych stężeń tego parametru w surowicy kobiet zależy od typu histologicznego raka. 
  • Badanie CA 125 jest uzupełnieniem badania ginekologicznego i przezpochwowego USG.

HE4
  • Marker ten wykazuje dużą swoistość dla raka nabłonkowego jajnika, zwłaszcza we wczesnych stadiach rozwoju. 
  • Podwyższone wartości występują tylko u niewielkiego odsetka pacjentek chorych na łagodne nowotwory jajnika, w związku z tym badanie to to pozwala z większym prawdopodobieństwem odsiać zmiany łagodne od złośliwych.
  • Marker HE4 przydatny jest do wykrywania raka jajnika we wczesnych i zaawansowanych stadiach choroby, a także do oceny progresji, monitorowania skuteczności terapii oraz wykrywania wznów.

SCC ANTYGEN
  • Z komórek nowotworowych antygeny SCC są wydzielane do krążenia znacznie intensywniej niż z komórek zdrowych, wprost proporcjonalnie do stopnia zaawansowania choroby. 
  • SSC Ag znalazł zastosowanie w onkologii do określania zaawansowania i monitorowania terapii chorych na m.in. raka pochwy i sromu, a także raka płaskonabłonkowego szyjki macicy.

CA 15.3
  • Antygen CA 15-3 stał się szeroko uznanym markerem raka piersi.
  • Guzy piersi często wytwarzają mucynopodobne antygeny. CA 15-3 jest jedną z tych cząsteczek, które wydzielane są przez komórki guzów piersi.
  • Podwyższony poziom tego markera wskazuje na obecność złośliwego nowotworu piersi, ponieważ poziom tego białka u osób zdrowych bardzo rzadko wykracza poza zakres dopuszczalnych norm.

Jak należy przygotować się do badania?

 Na uzyskany wynik badania może wpływać wiele czynników niezwiązanych z procesem nowotworowym, dlatego bardzo ważne jest odpowiednie przygotowanie do badania.

  • Pacjentka nie musi być na czczo
  • Na badanie można się zgłaszać w godzinach pracy laboratorium
  • Zaleca się wykonanie badania w stanie pełnego zdrowia, tzn. bez przeziębienia, gorączki itp. 
  • W okresie poprzedzającym badanie zaleca się prowadzić higieniczny tryb życia, unikać alkoholu, papierosów, kawy i innych używek, starać się unikać stresu oraz nadmiernego wysiłku fizycznego 
  • W dniu badania pacjentka nie powinna być w trakcie krwawienia miesięcznego, a od badania ginekologicznego i/lub stosunku seksualnego powinno upłynąć 48 godzin 

WARTO PAMIĘTAĆ!

Wszystkie wyniki badań w kierunku biochemicznych markerów nowotworowych zawsze powinien interpretować lekarz, który podejmie decyzję o dalszym postępowaniu diagnostyczno-terapeutycznym. Należy pamiętać, że wynik badania może być fałszywie dodatni, a przyczyną podwyższonych poziomów markerów bywają niegroźne choroby. Ponadto poziom niektórych biochemicznych markerów może wzrosnąć dopiero w zaawansowanym stadium choroby nowotworowej.

Newsletter

Newsletter

Zapisz się do Naszej listy kontaktowej, aby raz w tygodniu otrzymywać aktualności z Naszej strony, oraz informacje o najnowszych Promocjach!

Dziękujemy za zapisanie się do Neszego Newslettera!