Mocznik

Mocznik jest najważniejszą frakcją azotu nieorganicznego w płynach ustrojowych. Stanowi główny końcowy produkt metabolizmu białek w ludzkim organizmie. Produkowany jest przez wątrobę a wydalany głownie przez nerki wraz z moczem, a w mniejszej ilości wraz z potem. Badanie stężenia mocznika w surowicy pozwala określić, czy nerki spełniają swoją funkcję wydalniczą – wzrost stężenia mocznika w surowicy krwi jest związany prawdopodobnym zaburzeniem funkcji nerek. By badanie było jednoznaczne i wiarygodne, powinno się wykonywać wraz z pomiarem stężenia kreatyniny w surowicy.

Stężenie mocznika w surowicy zależy od zachodzących w organizmie procesów anabolicznych i katabolicznych, wydalania i reasorbcji nerkowej mocznika, rozpad uwłasnych (endogennych) białek organizmu, wątrobowej syntezy białek oraz podaży białka w diecie. U dzieci, ze względu na przeważające procesy anaboliczne, stężenie mocznika jest niższe niż u dorosłych.

Podwyższony poziom mocznika związany jest głównie z zaburzeniem funkcji wydalniczej nerek, rzadziej z nasileniem katabolizmu białek np.: w przypadku glikokorykoterapii, nadczynności tarczycy, chemioterapii nowotworów i w chorobach o ciężkim przebiegu. Stężenie mocznika może wzrastać również podczas wymiotów, biegunki, gorączki oraz krwotoków do przewodu pokarmowego.

Badanie stężenia mocznika w surowicy krwi zlecane jest w celu oceny funkcji wydalniczej nerek, diagnostyki nadmiaru związków azotowych w organizmie, kontroli procesów katabolicznych i anabolicznych, diagnostyki mocznicy, a także oceny stopnia zatrucia mocznikowego i skuteczności dializoterapii.

Przygotowanie do badania: Pacjent musi być na czczo. Zaleca się, aby ostatni posiłek poprzedniego dnia był spożyty nie później niż o godz.18:00. Na badanie należy się zgłosić między 7 a 10 rano.

Wiele różnych leków może być przyczyną wzrostu stężenia mocznika – sterydy, chemioterapia, tetracykliny. Niektóre powodują spadek jego stężenia, np. chloramfenikol i streptomycyna.Podczas rejestracji na badanie należy poinformować o stosowanych lekach i preparatach farmaceutycznych.

Stężenie mocznika może wzrastać wraz z ilością przyjmowanych w diecie białek. Dieta wysokobiałkowa może spowodować znaczny wzrost stężenia mocznika, podczas gdy w wyniku diety niskobiałkowej stężenie mocznika może być znacznie obniżone.