Oznaczenie poziomu IgM przeciw wirusowi odry – wynik i badanie tego samego dnia

czwartek, 10 sty 2019 |

Odra jest powszechną, ciężką chorobą zakaźną wieku dziecięcego, wywoływaną przez wirusa odry (ang. measles virus), należącego do rodziny Paramyxoviridae. Dzięki opracowaniu skutecznej i bezpiecznej szczepionki oraz wdrożeniu przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) planu eliminacji odry, choroba ta odeszła w zapomnienie.  W Polsce szczepienie przeciw odrze należy do szczepień obowiązkowych (bezpłatnych) podawanych w 13-15 miesiącu życia oraz 10 roku życia. Szczepionka ta występuje w postaci połączonej (skojarzonej) jako szczepionka przeciw odrze, śwince i różyczce (tzw. MMR). Obecnie jednak w Europie obserwuje się niepokojący wzrost liczby zachorowań na odrę, w tym również zgonów. Zwiększenie liczby zachorowań na tę chorobę zakaźną związane jest głownie z niepoddawaniem się szczepieniom ochronnym, w wyniku zaniedbań lub przyczyn światopoglądowych. Odra jest szczególnie niebezpieczna dla dzieci do 5 roku życia, osób z zaburzeniami odporności oraz kobiet w ciąży.

Jak może dojść do zakażenia?

Odra jest chorobą wysoce zakaźną – jeden chory może zarazić od 15 do 20 innych osób, podczas gdy np. osoba chorująca na grypę może zarazić tylko 1 bądź 3 osoby). Zakaźność chorego pojawia się na około 5 dni przed wystąpieniem wysypki i utrzymuje się do 4 dni po jej ustąpieniu. Wirus jest obecny w wydzielinie z jamy nosowo-gardłowej, we łzach, moczu i krwi chorego. Do zakażenia najczęściej dochodzi drogą kropelkową lub bezpośredni kontakt z wydzieliną z jamy nosowo-gardłowej albo moczem chorej osoby. Okres inkubacji wirusa (czas od kontaktu z wirusem do wystąpienia pierwszych charakterystycznych objawów chorobowych) wynosi zwykle 9-14 dni. Najczęściej na odrę chorują niemowlęta od 6. do 12. miesiąca życia (przed pierwszym szczepieniem) oraz dzieci przed 15. rokiem życia, którym nie podano dawek przypominających szczepionki, ale podatny na zakażenie jest każdy, kto nie chorował na odrę oraz nie był szczepiony. Zachorowania obserwuje się głównie zimą i wczesną wiosną. Warto zaznaczyć, że przebycie odry powoduje uodpornienie na wirusa przez całe życie. Ponadto dzieci w ciągu pierwszych 6 miesięcy swojego życia są chronione przeciwciałami pochodzącymi od matki, o ile matka takie przeciwciała wytworzyła.

Jak przebiega choroba i jakie są objawy?

Choroba przebiega w czterech stadiach: 

  1. Okres wylęgania – przebiega zwykle bezobjawowo.
  2. Okres nieżytowy – zwykle trwa 2-3 dni. W tym czasie mogą wystąpić tzw. objawy prodromalne (zwiastunowe) takie jak: osłabienie, suchy kaszel, katar, gorączka, zapalenie spojówek ze światłowstrętem oraz patognomoniczna obecność tzw. plamek Koplika (małe, białe lub niebieskobiałe plamki otoczone rumieniem, zlokalizowane na błonie śluzowej policzków, na wysokości dolnych zębów przedtrzonowych i trzonowych).
  3. Okres wysypkowy – pojawia się ok. 9-14 dnia od zakażenia. W początkowej fazie choroby wysypka ma charakter gruboplamisty. Wykwity skórne są różowe, zlewające się, zlokalizowane na początku na twarzy oraz okolicy za uszami. Później wysypka lokalizuje się na skórze szyi, górnej części klatki piersiowej i pleców, aż w końcu obejmuje cały tułów i kończyny. Po kliku dniach wykwity skórne zmieniają kolor na ceglasty i zaczynają się łuszczyć. Wraz z rozwojem odry grudki stają się coraz większe przez co zlewają się ze sobą. Ponadto może pojawić się duszność, tachykardia, objawy zapalenia płuc, apatia i jadłowstręt.
  4. Okres zdrowienia – po 4-5 dniach wysypka powoli zaczyna blednąć i zanikać w takiej kolejności, w jakiej się pojawiła. Ponadto ustępuje kaszel i temperatura ciała powraca do normy. Dochodzi do zdrowienia chorego, które może trwać kilka dni.
Jakie są powikłania choroby?

Powikłania po odrze są rzadkie i dotyczą w szczególności małych dzieci oraz pacjentów z niedoborami odporności, zwłaszcza nieszczepionych. Przebycie odry skutkuje około czterotygodniowym obniżeniem odporności, które może doprowadzić do ciężkich zakażeń bakteryjnych. Do najczęstszych powikłań należą:

  • zapalenie płuc
  • zapalenie oskrzeli
  • zapalenie mózgu
  • zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
  • zapalenie mięśnia sercowego
  • zapalenie ucha środkowego
  • zapalenie rogówki
  • zaburzenia żołądkowo-jelitowe

Najcięższym a jednocześnie bardzo rzadkim powikłaniem jest podostre stwardniające zapalenie mózgu (SSPE, ang. subacute sclerosing panencephalitis), które może pojawić się nawet po 15 latach od przechorowania odry. 

Odra u kobiet ciężarnych

U kobiet ciężarnych odra ma zwykle ciężki przebieg. Najczęstszym powikłaniem jest pierwotne odrowe zapalenie płuc. Ponadto zakażenie wirusem odry związane jest ze zwiększonym ryzykiem poronienia i przedwczesnego porodu. W przeciwieństwie do wirusa różyczki, wirus odry nie powoduje wad wrodzonych płodu.

Badania laboratoryjne w kierunku zakażenia wirusem odry oraz kontroli stanu odporności organizmu na tego wirusa

Odra (Morbilli virus) IgG – przeciwciała IgG przeciw wirusowi odry

Badanie polega na oznaczeniu poziomu przeciwciał IgG specyficznych dla antygenów wirusa odry w surowicy krwi pacjenta. Ich obecność stwierdza się:

  • w przebiegającym lub przebytym zakażeniu
  • po szczepieniu ochronnym
  • u dzieci do 6. miesiąca życia  – przeciwciała te są przeciwciałami matczynymi

Badanie poziomu przeciwciał IgG specyficznych dla antygenów wirusa odry w surowicy wskazane jest w przypadku gdy:

  • chcemy skontrolować stan swojej odporności, zwłaszcza w przypadku gdy pacjent nie był poddawany szczepieniom ochronnym i nie pamięta przechorowania odry. W takim przypadku za uodpornione uważamy osoby, u których za pomocą testu serologicznego wykryto swoiste dla odry przeciwciała w klasie IgG w stężeniu kwalifikującym wynik jako dodatni. Stanowi to laboratoryjny dowód odporności na wirusa odry.
  • chcemy potwierdzić, że występujące u pacjenta objawy spowodowane są zakażeniem wirusem odry – w takich przypadkach bardzo ważne jest śledzenie poziomu swoistych przeciwciał IgG w czasie, bowiem czterokrotny wzrost poziomu przeciwciał  w przeciągu 10-14 dni stanowi laboratoryjne potwierdzenie choroby.  W przebiegu choroby przeciwciała IgG wykrywalne są od 4 do 7 dni po wystąpieniu wykwitów skórnych, a szczyt ich produkcji przypada na 3-4 tydzień trwania choroby. Po przebyciu naturalnego zakażenia obecne są w surowicach ozdrowieńców do końca życia. 

Odra (Morbilli virus) IgM – przeciwciała IgM przeciw wirusowi odry

Badanie polega na oznaczeniu poziomu przeciwciał IgM specyficznych dla antygenów wirusa odry w surowicy krwi pacjenta. Przeciwciała pojawiają się po ok. 48 -72 godzinach od pojawienia się wysypki, a szczyt ich stężenia obserwuje się po ok. 7 dniach. Podwyższony poziom przeciwciał klasy IgM utrzymuje się przez około 3 tygodnie – po tym czasie zanikają. Badanie to znalazło zastosowanie w rozpoznaniu nowego zachorowania na odrę, zwłaszcza w przypadku gdy pojawiają się wątpliwości co do objawów klinicznych.

Jak należy przygotować się do badania?

Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania. Na badanie można zgłaszać się cały dzień.

Jaki jest czas oczekiwania na wynik?

Odra (Morbilli virus) IgM – przeciwciała IgM przeciw wirusowi odry: wynik badania (zarówno w wersji papierowej jak i elektronicznej) dostępny jest tego samego dnia, w którym pobrano krew do analizy.

Odra (Morbilli virus) IgG – przeciwciała IgG przeciw wirusowi odry: wynik badania w ciągu 10 dni roboczych

Newsletter

Newsletter

Zapisz się do Naszej listy kontaktowej, aby raz w tygodniu otrzymywać aktualności z Naszej strony, oraz informacje o najnowszych Promocjach!

Dziękujemy za zapisanie się do Neszego Newslettera!