Żelazo

Żelazo jest niezbędnym składnikiem mineralnym dostarczanym do organizmu wraz z pożywieniem. We krwi występuje w kompleksach z białkami (głównie transferryną) i jest transportowane do tkanek i komórek całego organizmu. Żelazo występuje w hemoglobinie, mioglobinie, enzymach oraz w ferrytynie. Ok. 80% tego pierwiastka dostarczane jest do szpiku kostnego, gdzie odgrywa zasadniczą rolę w procesie tworzenia krwinek czerwonych. Pozostała część puli żelaza jest przechowywana w formie ferrytyny i hemosyderyny. Ponadto pierwiastek ten bierze udział w syntezie DNA oraz w zwalczaniu bakterii i wirusów za pośrednictwem układu immunologicznego. Wpływa na metabolizm cholesterolu oraz uczestniczy w procesie detoksykacji substancji w wątrobie. Bogatym źródłem tego pierwiastka są podroby, natka pietruszki, nasiona roślin strączkowych, mięso, jaja, ciemne pieczywo. Żelazo lepiej jest przyswajalne z produktów pochodzenia zwierzęcego. Niedobory żelaza prowadzą do niedokrwistości, która objawia się bladością śluzówek i spojówek, zajadami w kącikach ust, szorstkością skóry, łamliwością włosów i paznokci. Obniżona zostaje zdolność koncentracji oraz sprawność fizyczna. Niskie poziomy żelaza mogą również towarzyszyć chorobom infekcyjnym. Nadmiar żelaza może odkładać się w tkankach i narządach, co skutkuje licznymi uszkodzeniami i zaburzeniami funkcji. Wysoki poziom tego pierwiastka we krwi objawia się nudnościami, biegunką i wymiotami. Występują również zaburzenia ze strony układu sercowo-naczyniowego, nerwowego i krwionośnego, a także nerek i wątroby.

Przygotowanie do badania:

Pacjent powinien być na czczo, czyli 8-12 godzin po ostatnim posiłku. Na badanie należy zgłosić się po wypoczynku nocnym, w godz. 6:30-10:30 lub według wskazań lekarza.

Stężenie żelaza ulega dobowym wahaniom-najwyższe jest rano, zaś najniższe wieczorem. Należy pamiętać, że badając wielokrotnie poziomy żelaza u tego samego pacjenta w ciągu doby lub na przestrzeni dni, wyniki mogą się różnić od siebie o 10-40%, ze względu na podaż tego pierwiastka w diecie.
Przed badaniem nie powinno się spożywać pokarmów bogatych w żelazo oraz zażywać preparatów (tabletek) zawierających żelazo. Żelazo z pokarmów i tabletek jest szybko wchłaniane i mogłoby zawyżyć wynik badania.
Na wynik badania ma wpływ przetaczanie krwi.
Do substancji, które mogą zwiększyć stężenie żelaza należą doustne środki antykoncepcyjne, estrogeny, alkohol (zwłaszcza nadużywany) oraz leki: metyldopa i chloramfenikol.
Substancje, które powodują spadek stężenia żelaza to: aspiryna w dużych dawkach, ACTH (hormon), kolchicyna, deferoksamina, metycylina i testosteron.
Przejściowe obniżenie stężenia żelaza może być spowodowane także stresem i niedosypianiem.