Kalcytonina

Kalcytonina jest hormonem syntetyzowanym przez komórki C tarczycy. Kalcytonina działa zmniejszając stężenie wapnia we krwi, przeciwdziałając działaniu hormonu przytarczyc (PTH). Kalcytonina powstaje w wyniku proteolitycznego cięcia większego prepropeptydu, który jest produktem genu CALC1. Wydzielanie kalcytoniny jest stymulowane przez wzrost w surowicy poziomu wapnia , gastryny i pentagastryny. Hormon bierze udział w metabolizmie wapnia i fosforu. Mówiąc dokładniej, kalcytonina obniża poziom wapnia we krwi na dwa sposoby: hamuje aktywność osteoklastów w kościach i hamuje resorpcję zwrotną wapnia i fosforu przez komórki kanalików nerkowych, umożliwiając ich wydalanie z moczem. W działaniach chroniących układ kostny kalcytonina chroni przed utratą wapnia ze szkieletu w okresach mobilizacji wapnia, takich jak ciąża, a zwłaszcza laktacja. Mechanizmy ochronne obejmują bezpośrednie hamowanie resorpcji kości i pośredni efekt poprzez hamowanie uwalniania prolaktyny z przysadki mózgowej. Prolaktyna indukuje uwalnianie peptydu związanego z PTH, który zwiększa resorpcję kości (mechanizm wciąż jest badany). Kalcytonina obniża stężenie wapnia i zmniejsza stężenie fosforanów w osoczu hamując działanie osteoklastów w kościach. Osteoblasty nie mają receptorów kalcytoniny i dlatego poziomy kalcytoniny nie mają na nie bezpośredniego wpływu. Ponieważ jednak resorpcja kości i tworzenie kości są procesami sprzężonymi, ostatecznie hamowanie aktywności osteoklastycznej przez kalcytoninę prowadzi do zmniejszenia aktywności osteoblastycznej (jako efekt pośredni). Kalcytoninę można stosować terapeutycznie w leczeniu hiperkalcemii lub osteoporozy. W ostatnich badaniach klinicznych podanie podskórne kalcytoniny zmniejszyły częstość złamań i zmniejszyły masę kostną u kobiet z cukrzycą typu 2 z powikłaną osteoporozą. Podskórne wstrzyknięcia kalcytoniny u pacjentów cierpiących na manię spowodowały znaczny spadek drażliwości, euforii i nadpobudliwości, a zatem kalcytonina jest obiecująca w leczeniu zaburzeń afektywnych dwubiegunowych.

Oznaczenie stężenia kalcytoniny jest badaniem pomocniczym w rozpoznaniu przerostu komórek C i raka rdzeniastego tarczycy (MTC). W onkologii marker ten znalazł zastosowanie do monitorowania skuteczności leczenia i wykrycia nawrotów choroby. Niskie stężenie tego hormonu oznacza, że jest bardzo mało prawdopodobne, aby objawy choroby wynikały z przerostu komórek C lub obecności raka rdzeniastego tarczycy. Natomiast znacznie podwyższone wartości jego stężenia wskazują na przerost komórek C lub MTC, jednak w celu potwierdzenia rozpoznania wykonuje się dodatkowo inne badania (biopsja, USG). Ze względu na rodzinny charakter występowania raka rdzeniastego tarczycy zalecana jest okresowa kontrola stężenia kalcytoniny u osób spokrewnionych. Podwyższone wartości kalcytoniny obserwuje się także w nowotworach płuc, piersi i trzustki. Ponadto zwiększone poziomy kalcytoniny zgłaszano również w różnych innych stanach. Należą do nich: przerost komórek C, nietypowy rak drobnokomórkowy i inne nienowotworowe nowotwory złośliwe, ostra i przewlekła niewydolność nerek, hiperkalcemia, hipergastrynemia i inne zaburzenia żołądkowo-jelitowe oraz choroby płuc. Wzrost poziomu tego hormonu może występować u pacjentów przyjmujących leki takie jak epinefryna, glukagon oraz doustne środki antykoncepcyjne, a także u kobiet w ciąży i noworodków.

Przygotowanie do badania:

Pacjent powinien być na czczo, czyli 8-12 godzin po ostatnim posiłku. Na badanie należy zgłosić się po wypoczynku nocnym, w godz. 6:30-10:30 lub według wskazań lekarza.

Na uzyskany wynik badania może wpływać wiele czynników niezwiązanych z procesem nowotworowym, dlatego bardzo ważne jest odpowiednie przygotowanie pacjenta do badania.

Zaleca się wykonanie badania w stanie pełnego zdrowia, tzn. bez przeziębienia, gorączki itp.
W okresie poprzedzającym badanie zaleca się prowadzić higieniczny tryb życia, unikać alkoholu, papierosów, kawy i innych używek, starać się unikać stresu oraz nadmiernego wysiłku fizycznego.