Parathormon [PTH]

Parathormon (PTH) jest hormonem produkowanym przez przytarczyce, który uczestniczy w regulacji i utrzymaniu stałego stężenia wapnia we krwi. PTH w odpowiedzi na niski poziom wapnia we krwi powoduje uwalnianie wapnia z kości, pobudza aktywację witaminy D w nerkach oraz zwiększa wchłanianie wapnia przez śluzówkę jelit.

Nadczynność przytarczyc

Najczęstszą przyczyną pierwotnej nadczynności przytarczyc jest guz przytarczyc (najczęściej łagodny, rzadko złośliwy), który niekontrolowanie wydziela nadmierną ilość PTH, co skutkuje hiperkalcemią (wysokie stężenie wapnia we krwi), tworzeniem kamieni nerkowych i złogów wapnia w narządach oraz odwapnieniem kości.
Wtórna nadczynność przytarczyc jest nadczynnością wyrównawczą gruczołów przytarczycznych, spowodowaną obniżonym stężeniem wapnia we krwi lub obwodową opornością na PTH. Na ogół jest ona wywołana niewydolnością nerek, w której dochodzi do zaburzenia równowagi między fosforanami a wapniem oraz upośledzenia wytwarzania aktywnej formy witaminy D. Inną przyczyną wtórnej nadczynności przytarczyc to obniżone wchłanianie wapnia w przebiegu chorób jelit lub niedobory witaminy D.

Niedoczynność przytarczyc

Niedoczynność przytarczyc jest rzadkim schorzeniem wrodzonym bądź nabytym, w którym wydzielanie parathormonu jest upośledzone, bądź nie występuje wcale. W większości przypadków niedoczynność przytarczyc następuje w wyniku chorób autoimmunologicznych, uszkodzenia lub wycięcia gruczołów przytarczycznych lub wycięcia tarczycy. Rzekoma niedoczynność przytarczyc jest rzadko występującym zaburzeniem i dotyczy uwarunkowanej genetycznie oporności narządów docelowych na parathormon.

Parathormon w chorobach nowotworowych

Ektopową produkcję PTH stwierdza się u ok. 20% chorych na raka płuca (zwłaszcza raka płaskonabłonkowego), rzadziej u pacjentów z rakiem nerki, pęcherza moczowego, jajnika, jelita grubego, trzustki, wątroby.

W laboratorium MEDICA oznaczenie PTH wykonuje się metodą ELFA na aparacie VIDAS 3 firmy bioMérieux. Jest to test trzeciej generacji zgodny z rekombinowanym, międzynarodowym wzorcem parathormonu 1-84 WHO o kodzie 95/646.

Przygotowanie do badania:

Pacjent powinien być na czczo, czyli 8-12 godzin po ostatnim posiłku. Na badanie należy zgłosić się po wypoczynku nocnym, w godz. 8:00 – 9:00 (stężenie Parathormonu podlega wahaniom dobowym) lub według wskazań lekarza.

Niektóre leki takie jak fosforany, leki przeciwdrgawkowe, sterydy, izoniazyd, lit i rifampicyna, mogą powodować podwyższenie stężenia PTH.
Podczas rejestracji na badanie należy poinformować o stosowanych lekach i preparatach farmaceutycznych.