SHBG (białko wiążące hormony płciowe) jest syntetyzowane w wątrobie. U kobiet białko to jest dodatkowo produkowane miejscowo przez endometrium, jajowody i gruczoł piersiowy, zaś u mężczyzn przez gruczoł krokowy. Produkcja SHBG jest regulowana stosunkiem androgenów do estrogenów, hormonami tarczycy, poziomem insuliny i czynnikami dietetycznymi. Stężenie tego Białka jest podwyższane estrogenami i obniżane androgenami. W związku z tym produkcja SHBG jest pobudzana estradiolem i hamowana testosteronem. Z tego powodu stężenie SHBG jest wyższe u kobiet i niższe u mężczyzn. U kobiet w ciąży jest znacząco wyższe w surowicy w związku ze zwiększoną produkcją estrogenu.
SHBG bierze udział w transporcie hormonów płciowych (testosteronu, dihydrotestosteronu i estradiolu) we krwi kobiet i mężczyzn. Hormony związane z SHBG są nieaktywne metabolicznie. Poziom tego białka rośnie z wiekiem, przez co pula aktywnych biologicznie hormonów zmniejsza się.
Zmiany stężenia SHBG wywierają istotny wpływ na stężenie testosteronu biodostępnego. Testosteron we krwi występuje w postaci wolnej (1-4%), związanej z albuminami (mniej niż 44%) oraz związanej z białkiem transportowym SHBG (ok. 55%). Oznaczenie stężenia całkowitego testosteronu odzwierciedla ilość związanego i wolnego hormonu, ale nie umożliwia oceny zawartości poszczególnych frakcji. W wielu przypadkach jest ono wystarczające dla oceny syntezy testosteronu. Jednak w przypadku gdy stężenie SHBG jest nieprawidłowe, poziom testosteronu całkowitego nie odzwierciedla dokładnie ilości testosteronu biodostępnego.
Stężenie SHBG jest zwiększone w nadczynności tarczycy, ciąży, okresie dojrzewania, marskości wątroby, anoreksji, a także podczas przyjmowania doustnej antykoncepcji.
Zmniejszone stężenie SHBG obserwuje się w niedoczynności tarczycy, zespole Cushinga i akromegalii, zespole metabolicznym, otyłości, insulinooporności, zaburzeniach gospodarki lipidowej i nadciśnieniu tętniczym, a także podczas przyjmowania steroidów anabolicznych.
SHBG u mężczyzn
U mężczyzn główny problem stanowi niedobór testosteronu. Badanie poziomu testosteronu całkowitego wraz z oznaczeniem SHBG pozwala na określenie poziomu testosteronu biodostępnego. Zestaw takich badań zalecany jest w diagnostyce przyczyn bezpłodności, obniżonego libido, zaburzeń erekcji, zwłaszcza gdy wyniki stężenia testosteronu całkowitego nie korelują z objawami klinicznymi.
SHBG u kobiet
U kobiet główny problem stanowi testosteron wytwarzany w nadmiarze. Nawet niewielki wzrost tego hormonu zaburza równowagę hormonalną i może przyczyniać się do zaburzeń miesiączkowania, niepłodności, trądziku, nadmiernego owłosienia na twarzy i ciele. Badanie poziomu testosteronu całkowitego wraz z oznaczeniem SHBG jest pomocne w rozpoznawaniu nadmiernej syntezy testosteronu oraz obniżonego stężenia SHBG, co obserwuje się w zespole policystycznych jajników.
Przygotowanie do badania:
Pacjent powinien być na czczo, czyli 8-12 godzin po ostatnim posiłku. Na badanie należy zgłosić się po wypoczynku nocnym, w godz. 6:30-10:30 lub według wskazań lekarza.
Czas oczekiwania na wynik:
1 dzień roboczy
