Rola laboratorium w diagnostyce niepłodności żeńskiej i męskiej.
W ostatnich latach w wielu krajach gwałtownie wzrosła liczba par małżeńskich wymagających leczenia z powodu niepłodności., z problemem tym mierzy się co dziesiąta para w wieku rozrodczym. Wpływ na ten stan mają zaburzenia hormonalne, różnego rodzaju choroby narządów płciowych, przyjmowane leki, współistniejące choroby oraz szereg czynników środowiskowych a także styl życia.
Problem ten w równym stopniu dotyczy zarówno kobiet jak i mężczyzn.
Współczesna medycyna laboratoryjna dysponuje szerokim wachlarzem badań pozwalających na ustalenie przyczyn niepłodności, co pozwala postawić prawidłową diagnozę i o ile to możliwe, zastosować odpowiednie leczenie.
Pierwszym krokiem w ustaleniu zaburzeń zdrowotnych u kobiety jest zawsze wywiad lekarski i badania obrazowe w gabinecie ginekologicznym, wśród nich najwięcej informacji wnosi badanie ultrasonograficzne metodą przezpochwową, histeroza/pingografia czy histeroskopia.
Lekarz szukający przyczyn niepłodności ma również do dyspozycji szereg szczegółowych badań laboratoryjnych, których wyniki pomagają w ustaleniu przyczyn problemów z zajściem w ciążę. Wśród nich znajdują się:
- badania hormonalne,
- bakteriologiczne,
- wirusologiczne,
- immunologiczne,
- genetyczne.
Badania hormonalne, które wykorzystywane są w diagnostyce niepłodności to:
- gonadotropiny FSH i LH,
- estradiol, progesteron, testosteron, prolaktyna,
- SHBG, 17OH-progesteron, DHEA-S,
- hormony tarczycy (FT3, FT4) oraz TSH,
- a wśród najnowszych badań hormonalnych pomocnych w ocenie rezerwy jajnikowej wykonywane jest AMH i inhibina B.
Powyższe badania wykonywane są u pacjentek w określonych fazach cyklu .
Badania immunologiczne: zaburzenia tego układu polegają na nieprawidłowej reakcji układu odpornościowego i wpływają na procesy prowadzące do zapłodnienia. Organizm wytwarzając przeciwciała uszkadza komórki rozrodcze lub struktury układu płciowego.Taka reakcja immunologiczna , u kobiety bądź u mężczyzny uniemożliwia poczęcie dziecka.
Najważniejsze znaczenie ma wykrycie przeciwciał skierowanych przeciwko komórkom biorącym udział w zapłodnieniu.
- przeciwciała przeciwplemnikowe ( występują u ponad 20% niepłodnych par) oznaczane we krwi u kobiet i mężczyzn, oraz w nasieniu męskim.
- przeciwciała przeciw strukturom jąder – anty Leydig cells,
- przeciwciała przeciw strukturom jajnika – anty Theca folliculi, anty Zona pellucida
Wsród badań immunologicznych istotną grupą są badania diagnozujące nawykowe poronienia:
- przeciwciała anty-kardiolipinowe
- przeciwciała anty-β2-glikoproteinowe,
- przeciwciała antyfosfatydyloserynowe,
Badania bakteriologiczne oceniające biocenozę pochwy której zaburzenia mogą prowadzić do zakażenia dróg rodnych.
Najczęstrzymi patogenami są:
- Chlamydia trachomatis,
- Ureaplasma urealyticum,
- Mycoplasma hominis.
Do identyfikacji tych drobnoustrojów niezbędne są wymazy z pochwy i szyjki macicy.
Badania genetyczne to analiza nieprawidłowości chromosomalnych u obojga partnerów.
W diagnostyce zaburzeń płodności u mężczyzn podstawowym badaniem zgodnie
z zaleceniami WHO jest badanie nasienia z równoczesnym wykonaniem obecności przeciwciał przeciwplemnikowych w nasieniu.
Wśród badań laboratoryjnych pomocnych w ustaleniu przyczyn niepłodności męskiej są:
- posiew bakteriologiczny nasienia,
- posiew mykologiczny nasienia,
- testy na obecność Chlamydia trachomatis,
- profil hormonalny : FSH, LH, testosteron,
- markery nowotworowe : PSA, free PSA, AFP, βHCG
Leczenie niepłodności powinna poprzedzać szczegółowa diagnoza, której celem jest wskazanie przyczyn zaburzeń u kobiety i mężczyzny. Badania laboratoryjne to jedne z istotnych narzędzi w tym procesie.
Laboratorium Medica w Radomiu zapewnia odpowiednią jakość wykonywanych analiz zgodnie
ze standardami międzynarodowymi , badania przeprowadza wysoko wykwalifikowany personel wykorzystując najwyższej jakości sprzęt i odczynniki.
Agnieszka Flont
mgr analityki medycznej
specjalista laboratoryjnej diagnostyki medycznej
